ستیفن براین (Stephen Bryen) در مقاله در نشریه Asia Times (هانکانگ) می نویسد، راکت R-73 با شعاع کم فعالیت به وسیله سیستم بالای کلاه هدف گیری هدایت میشود که به پیلوت آمکان نگاه کردن به سمت راست و چپ و شلیک نمودن راکت را فراهم می سازد که به جهت حرکت مینماید که به آن طرف سر پیلوت متوجه است. در طیارات عصری تر روسیه، بشمول میگ-29، سیستم «Shel-3UM» بالای کلای هدف گیری نصب شده است.
مولدین روسیه این سیستم ها را در طیارت میگ-21 «بیزون» هندی بعد از سال 2006 نصب کردند. در واقعیت امر در طیارات میگ-21 هند سلسله کامل تغییرات وارد گردیده اند: در آنها پرده های نو داخل کابین و الکترونیک، انجن های بهبودیافته نصب شده و همچنان بدنه طیاره توسط پوش خاص پوشانده شده که محسوس بودن طیاره را در برابر رادارها کاهش میدهد.
نوع بهبودیافته «بیزون» به مقایسه طیارات قبلی — کلاس میگ-21 که در سال 1964 جهت تسلیح بکار گرفته شده بودند، دارای قابلیت محاربوی به مراتب بیشتر می باشند. حتی کهنه ترین طیارات میگ موثریت خود را در شرایط معین نشان میدادند.
برازنده ترین پیلوتان طیارات شکاری
بطور مثال، در ویتنام شمالی برازنده ترین پیلوتان طیارات شکاری وجود داشتند که در دوران جنگ در ویتنام طیاره جبهه یی امریکایی، بشمول F-104 «ستارفایتر» و طیارات بهبودیافته نسل سوم F-4 «فانتوم» را سقوط میدادند. طیاره «فانتوم» طیاره بزرگتر و قوی تر با دو انجن بود که بار بزرگ بمب ها را حمل کرده میتوانست. این طیاره همچنان توان حمل بمب هستوی داشت.
پیلوتان ویتنامی که طیارات میگ-21 را رهبری میکردند، مجموعاً 37 طیاره «فانتوم» — F-4B، F-4S، F-4E و F-4J — عمده تاً با استفاده از راکت AA-2 «اتول» ساخت شوروی سقوط دادند که عبارت از کاپی نوع کهنه راکت امریکایی AIM-9B «سایداوندر» بود که روسان از چین در سال 1958 دریافت کرده بود و یا توپ 23 ملی متریGSH-23L که در طیارات شکاری میگ نصب شده بود.
هند از اتحاد شوروی طیارات میگ را در سال 1962 خریداری کرد. در سال 1967 کمپنی هندی «Hindustan Aeronautics» تولید کاپی آنها به اساس جواز به سه نوع — MiG-21FL، MiG-21M و MiG-21 بیس — آغاز کرد و مجموعاً 657 طیاره تولید نموده بود. 255 طیاره به نوع «بیس» و 110 طیاره تا نوع «بیزون» سر از سال 2006 بازسازی شدند.
همین طیارات به جمو و کشمیر زمان وارد شدند، وقتیکه پاکستان بر تاسیسات نظامی در این ایالت حملات انجام میداد. اگر بر معلومات که از کارشناسان معتبر هندی در عرصه دفاعی — مارشال بازنشسته P.K. Srivastava و کارشناس در عرصه دفاعی و خبرنگار نشریه «تریبون» Ajay Banerjee و همچنان Ravi Arora تورن جنرال متقاعد مدیر مسوول نشریه Indian Military Review دریافت شده — در جریان نبرد هوایی طیاره F-16 سرنگون شده است. هند میگوید که آنکشور فقط یک طیاره میگ-21 از دست داده است. پیلوت آن Abhinandan Varthaman خود را پرتاب نمود که به اسارت گرفته شده بود. پاکستان او را به هند تسلیم نمود و حالا او قهرمان ملی هند می باشد.
از نقطه نظر هند، طیارت میگ-21 «بیزون» و طیارات F-16 پاکستان تقریباً معادل یکدیگر اند. طیارت میگ-21 با راکت های R-77 و طیارات F-16 با راکت های AIM-9، بشمول همه انواع عصری شده و همچنان راکت های AIM-120 AMRAAM مجهز می باشند.
به این ترتیب، هند تا حدی از انواع کهنه و نو استفاده نموده و طیاره F-35 را ساخته است. میگ-21 حد اقل پنج سال دیگر — تا زمان در جمله تسلیحات باقی خواهد ماند، وقتیکه این طیارات نسبت استهلاک و یا عقب مانی شدید از دشمن، از تسلیحات خارج ساخته خواهند شد. پاکستان مجموعا 45 طیاره F-16 در اختیار دارد.
باوجود پیروزی قسمی طیارات شکاری هند در خط کنترول، هند باید همین اکنون طیارات نو خریداری نماید، چون آن کشور باید تعداد کافی طیارات شکاری داشته باشد، تا با پاکستان، و ممکن، با چین مقابله نماید. در نهایت امر طیارات میگ باقیمانده را در برابر مدخل پایگاه های هوایی هند به مثابه اثر تاریخی جابجا خواهند کرد.
