شب 4 بر 5 نوامبر در شهر خاروگ تاجکستان بین میلیشیا و گروپ باشندگان محلی تبادله آتش رخ داد. ظاهراً، معلوم میشد که حادثه دورتر از ماست و به هیچ وجه به ما ارتباط نمی گیرد. ولی این به هیچ وجه چنین نیست. به آن باید توجه مبذول داشت.
چرا؟
شهر خاروگ — مرکز اداری ولایت خودمختار بدخشان کوهی تاجکستان، یکی از ضعیف ترین حلقات در سرحد ناآرام عنعنوی تاجکستان-افغانستان است. این ولایت در منطقه مرتفع کوهستانی پامیر قرار دارد. در اینجا یگانه راه از افغانستان به تاجکستان موجود است. و از طریق آن، طوریکه میتوان حدس زد، قاچاق مواد مخدر به آسیای مرکزی، بشمول قزاقستان و بعداً به روسیه صورت میگیرد.
سران غیررسمی ولایت خودمختار بدخشان کوهی — سرکرده گان اتحادیه محلی مواد مخدر می باشند. آنها تقریباً طی دو دهه در اینجا همه چیز را کنترول میکنند. تا چندی قبل حاکمیت دولتی تاجکستان بر آنها غرض نمی گرفت. این وضع ممکن به همین منوال ادامه می داشت، اگر این فقط به خود تاجکستان مربوط میشد. ولی پرابلم به اندازه افزایش یافت که تائثیر مستقیم تخریبی بر سلسله کامل دول بجا می گذارد. مشکل، طوریکه معلوم است، از افغانستان ناشی میگردد. این عجیب معلوم میشود، اما، باوجود حضور تقریباً 20 ساله قطعات امریکایی در این کشور که وظیفه اعلام شده آن — مبارزه با تروریزم و تولید مواد مخدر می باشد، هردوی این پدیده سال به سال فقط وسیعتر میگردند و قوت میگیرند.
حجم تولید مواد مخدر در افغانستان که راجع به آن ما قبلاً بارها نوشته بودیم، از سال 2001 — از لحظه ورود نیروهای امریکا به آنجا، بیش از 40 مرتبه افزایش یافته است. و افزایش آن ادامه دارد. مطابقاً صادرات هم افزایش می یابند. قسمت از آن به اروپا نیز میرسد، اما بخش اعظم آن در کشورهای عضو جامعه دول مستقل ته نشین میگردد.
این مساله یکی از مسایل عمده در جلسه سران دول جامعه بود، جای که رئیس جمهور تاجکستان اتخاذ مساعی جهت پایان بخشیدن به این ابتذال پیشنهاد کرد.
بعد از اجلاس امام علی رحمان به خاروگ رفت، جای که در ابتدا با مردم محلی ملاقات نمود و بعداً با رهبری ولایت جلسه مشورتی برگزار کرد. در آن در مورد تقویت کار ملیشیا، افزایش پوسته های کنترولی در راه ها و بدین ترتیب جلوگیری از ورود مواد مخدر و دیگر اموال غیرقانونی از افغانستان فیصله بعمل آمد. جهت هماهنگی فعالیت های ارگان های امنیتی در خاروگ قرارگاه مشترک اداری در باره تامین امنیت در ولایت خودمختار بدخشان کوهی ایجاد شده است.
اقدامات اتخاذ شده، طوریکه انتظار میرفت، به طبع شاهان محلی جور نیامدند. شب 4 بر 5 نوامبر گروپ افراد مسلح بر موتر گزمه که آن را قوماندان دسته ویژه ملیشیای وزارت داخله تاجکستان تورن جنرال خورشید محمدزاده رهبری میکرد و مسوولیت اجرای وظایف مطروحه بر دوش داشت، حمله نمودند. جنرال دست به آتشباری متقابل زد و دو مهاجم را زخمی ساخت.
در روز بعد در برابر عمارت اداره ولایت خودمختار بدخشان کوهی میتنگ سازماندهی شد که در آن نمایندگان سازمان های غیرحکومتی غرب در تاجکستان دیده شدند. مردم گردهم آماده به تعداد زیادی راجع به نقض حقوق بشر شعار میدادند و علیه فعالیت های ارگان های امنیتی اعتراض میکردند و به مسوولیت کشاندن ماموران ملیشیا و برچیدن پوسته های کنترولی ترافیک را مطالبه میکردند.
طبق معلومات منابع تاجک، دو-سه ماه قبل ادارات استخباراتی امریکا حلیموف را از سوریه به افغانستان انتقال داد، جی که او قطعات 6 هزار نفری داعش را رهبری میکرد که در سرحد تاجکستان-افغانستان مستقر شده اند.
خبر داده شده که طبق هدایت ابوبکر البغدادی حلیموف به صفت حاکم خراسان تعیین شده که طبق پلان های مربوطه در آن باید افغانستان، پاکستان، ایران شرقی، تمام آسیای مرکزی، بشمول قزاقستان و منطقه خودمختار سیکیانگ-اویغور چین شامل گردند.
ظهور حلیموف در نواحی همجوار با تاجکستان بیانگر آنست که غرب تحقق پلان «B» در باره بی ثبات ساختن آسیای مرکزی آغاز کرده است. ازبکستان در این پلان مهره محکم است. به این ترتیب، ولایت خودمختار بدخشان کوهی ضعیف ترین حلقه شمرده میشود.
چرا پلان «B»؟ و این چگونه پلان است؟
امریکا به متزلزل ساختن روسیه موفق شده نمی تواند. ایجاد شکاف در مناسبات روسیه و چین نیز ناممکن است. بازی کردن با دموکراسی نیز در آسیای مرکزی نتیجه نه داد. ایجاد مراکز «دموکراسی» در اینجا مانند گرجستان و اوکراین در اینجا ممکن نشدند. بسیاری تحلیلگران می گفتند که اگر امریکا بر اهداف خود در شرق نزدیک و اوکراین دست نیابد، پس آسیای مرکزی به نقطه داغ بعدی مبدل خواهد گشت. همین پلان «B» است. منطقه باید مشتعل گردد. یگانه مانع طبیعی بر سر راه این هدف «طالبان» باقی می مانند که دست داعشیان را کوتاه میکنند و آنها را دشمن خود میدانند که در خاک آنها مداخله کرده اند.
واضح است که نیروهای سازمان قرارداد امنیت جمعی دست زیر الاشه نه نشسته و با دقت ناظر اوضاع می باشند. این نیروها و همچنان ازبکستان و ترکمنستان به تاجکستان هرنوع کمک میکنند. در ملاقات با شوکت میرضیایف ولادیمیر پوتین به او اطمینان داد که روسیه به ازبکستان کمک نظامی مینماید، بدون در نظرداشت اینکه این کشور در سازمان قرارداد امنیت جمعی شامل نمی باشد.
قزاقستان، ازبکستان و روسیه نقشه راه در باره مسایل مقابله با مداخله افراد مسلح به منطقه طراحی کرده اند. تمرینات مشترک انجام میدهند. منجمله چندی قبل در تمرینات در قرغزستان پرتاب راکت های «اسکندر» و ضربات طیارات تهاجمی بر اهداف زمینی تمرین شدند.
