این سوال که چرا رهبر جنبش ملی اسلامی افغانستان در مراسم رسمی و جلسات دیگر بسیار کم دیده میشود در حلقه‌های سیاسی گمانه‌زنى ها و حدس‌های مختلف را برانگیخته است. به نظر میرسد که این موضع جنرال دوستم به نياز تأمين توازن در روابط وى با گروهاى مهم سياسى كشور وابستگى دارد.
خليل الله صافى، تحليلگر امور سياسى، در اين مورد ابراز نظر نموده مى گويد:
«جنرال صاحب دوستم امروز منحيث معاون اول رياست جمهورى و يكى از اعضاى كليدى ائتلاف بزرگ ملى هم در حکومت و هم در اپوزسیون حضور دارد. بنأ وی مجبور است بسیار با احتیاط عمل نماید. از یک طرف، بازگشت جنرال صاحب به وطن تا حد زیادی به خاطر پشتیبانی قاطع استاد عطا محمد نور، والی پیشین بلخ، استاد محمد محقق، معاون دوم ریاست اجرائیه، و سایر رهبران ائتلاف برای نجات افغانستان ممکن شد. به این دلیل معاون اول موظف است با سیاستمداران نامرده اتحاد خویش را حفظ نماید. همچنان با درنظر داشت اختلافات باقی مانده میان جنرال صاحب و رئیس جمهور اشرف غنی واضح است که خارج شدن رهبر جنبش از ائتلاف بزرگ ملی به نفع وی هم نخواهد بود. اما از طرف دیگر، سهم فعال عبدالرشید دوستم در عملکردها و به ویژه اعتراضات جاری اپوزسیون میتوانست روابط دشوار وی با رئیس جمهور را بیشتر از پیش متشنج بسازد. بنا بر این جنرال دوستم کوشش میکند موضع متوازن را اتخاذ نماید تا هم شرکای خویش را مأیوس نکند و هم ارتباط خود با اشرف غنی را به چالش نیاندازد. به باورم، در چنین شرایط بهترین گزینه باقی ماندن در سایه میباشد».
در حین حال نزدیک شدن انتخابات ریاست جمهوری وضعیت فعلی سیاسی کشور را پیچیده تر میکند. این عامل وزن سیاسی رهبر جنبش ملی اسلامی افغانستان را بالا میبرد چون جنرال دوستم هنوز هم از پشتیبانی اکثریت ترکتباران کشور برخوردار است. قابل یادآوری است که آرای طرفداران دوستم یکی از مهمترین عوامل پیروزی اشرف غنی در سال ۲۰۱۴ گردید.
طبق اطلاعاتی که از منابع نزديک به معاون اول در اختيار اسپوتنيک قرار گرفته است اخيرأ چند كانديدای احتمالى رياست جمهورى از جنرال دوستم درخواست نموده اند كه در كمپاين قريب الوقوع انتخاباتى از آن‌ها پشتیبانى نمايد. به گفته مصاحبان ما، چندى پيش حنيف اتمر، مشاور پيشين امنيت ملى، به رهبر جنبش مراجعه كرد كه در يك تكت با وى وارد مبارزه انتخاباتى گردد. همين پيشنهاد از طرف عمر داودزى، وزير سابقه امور داخله، به رهبر جنبش ارائه شده است. حتى اشرف غنى نشان ميدهد كه دوباره علاقمند تشريك مساعى با جنرال دوستم در انتخابات رياست جمهورى ميباشد.
اما به نظر ميرسد كه معاون اول نميخواهد از عجله كار بگيرد. عذرخواهى اخير وى از مردم به خاطر آن كه وى نتوانست وعده هاى انتخاباتى قبلى خويش را عملى نمايد نشان ميدهد كه جنرال دوستم قائل به تشكيل ائتلاف جديد با اشرف غنى نميباشد. گمان ميرود كه اين بار رهبر جنبش تصميم نهايى در مورد پيوستن با يكى از تيم هاى انخاباتى را بعد از مطالعه مفصل موضوع اتخاذ نمايد.
