به بهانه نوروز: از پریدن در اقیانوس تا ذوب کردن سرب؛ نگاهی به رسوم عجیب سال نو در جهان

به گزارش به گزارش اسپوتنیک به نقل از ایسنا، شهروند نوشت: در روزهایی که به نوروز باستانی ایران و چندین کشور آسیای میانه نزدیک می‌شویم، این گزارش نگاهی داشته به آداب و مراسم عجیب و متفاوت کشورهای دنیا در سال نو که هر کدام ریشه در فرهنگ و آیین سنتی کشورها دارد که نهایتا نشانه طلب خیر و خوش‌یمنی از پروردگار و آرزوهای خوب در سال جدید است.

اسکاتلند جشن سال نو خود را با یک شلوغی سه روزه رونق می‌دهد. جشنی که از ۳۰ دسمبر آغاز می‌شود و در آن، جشن‌ها با راهپیمایی شمع شروع می‌شود، جایی که مردم محلی و بازدیدکنندگان به طور یکسان در خیابان‌های تاریخی رژه می‌روند و رودخانه‌ای از نور ایجاد می‌کنند. از مهم‌ترین سنت‌های شب سال نو در اسکاتلند خانه‌تکانی است که در واقع یک تمیزکاری جدی از کابینت‌ها تا در ورودی است و تمرکز آن بر شومینه است، به‌طوری که همه خاکسترهای قدیمی تمیز می‌شوند و شومینه با آتش کاملا روشن می‌شود. در بخش‌هایی از این کشور در ۳۰ دسمبر، مردم محلی میله‌هایی را که بر سر آنها گوی‌های آتشین قرار دارند، در خیابان‌ها حرکت می‌دهند و در رأس آنها طبل‌زنانی هستند که این راهپیمایی را رهبری می‌کنند. مهمانی سال نو در این کشور با شناکردن در آب‌های سرد به پایان می‌رسد.

روس‌ها با سکوت مهم‌ترین وقایع سال گذشته را در لحظات منتهی به نیمه‌شب یاد می‌کنند و از ۱۲ ثانیه سکوت برای آرزوکردن استفاده می‌کنند. در نیمه‌شب سال نو، دانمارکی‌ها از روی چوکی یا مبل می‌پرند و به معنای واقعی کلمه به سال جدید می‌پرند. اگر این کار را انجام دهند، خوش‌شانسی و اگر انجام ندهند، بدشانسی می‌آورند، بنابراین اگر در سال جدید در دانمارک زنگ خانه‌ای را زدید، حتما بپرید.

ایرلندی‌ها چندین سنت سال نو دارند، مثلا برای دوری از بدشانسی و ارواح شیطانی نان را به دیوارهای بیرونی خانه‌هایشان آویزان می‌کنند و سال نو را با خانه‌ای تمیز آغاز می‌کنند. اما یکی از شناخته‌شده‌ترین آنها، چیدن بشقاب اضافی سر میز شام برای عزیزان ازدست‌رفته در سال قبل است. مردم فیلیپین دایره را نماد رفاه می‌دانند و معتقدند پوشیدن شکل‌های گرد مانند لباس‌های خال‌خالی یا پولک‌دار در مراسم سال نو باعث رفاه و خوش‌شانسی می‌شود. علاوه بر این، خوردن میوه‌های گرد مانند پرتقال، هندوانه و انگور نیز معمول است. سرگرمی دیگر برای بچه‌ها این است که رأس ساعت ۱۲ نیمه شب تا جایی که می‌توانند به بالا بپرند، چراکه معتقدند با این کار در سال جدید قد بلندتر می‌شوند.

پوشیدن لباس سفید در شب سال نو از دیرباز یک سنت ریشه‌دار در آفریقا بوده است. در برزیل، جشنی در این شب برگزار می‌شود که نقطه اوج این رویداد زمانی است که همه با لباس سفید درست در نیمه‌شب به داخل آب می‌دوند تا از روی هفت موج بپرند. هر موج و پرش نشان‌دهنده درخواست متفاوتی است که از خدا دارند و در واقع بیان‌کننده تصمیمات آنها برای سال جدید است.
طبق سنت قدیمی مکزیک، مردم در شب سال نو یک چمدان خالی در دست می‌گیرند و این کار را به نیت داشتن سالی پر از سفر و تجربیات جدید انجام می‌دهند. در چند کشور دیگر آمریکای لاتین نیز سنت مشابهی وجود دارد و مردم با یک چمدان خالی راه می‌روند یا آن را در وسط اتاق می‌گذارند و در اطراف آن قدم می‌زنند.

در سرزمین طلوع خورشید، شروع سال نو را می‌توان با تمرین هاتسوهینوده (Hatsuhinode) همراه دانست که می‌توان آن را به عنوان دعوت از مردم محلی و بازدیدکنندگان برای استقبال از طلوع سال جدید با مشاهده اولین طلوع خورشید توصیف کرد. اعتقاد بر این است که مردم از خوش‌شانسی خبر می‌دهند، زود از خواب برمی‌خیزند و در سواحل یا تپه‌ها جمع می‌شوند تا به شکل نمادین یک سال پر رونق را جذب کنند. پس از هاتسوهینوده، میلیون‌ها نفر طی سه روز بعد از معابد و زیارتگاه‌ها بازدید می‌کنند که فوشیمی ایناری تایشو در کیوتو یکی از آنهاست. سنت دیگر این است که خوردن رشته فرنگی سوبا در یک کاسه گرم که ریشه آن به دوره کاماکورا می‌رسد، در مرکز توجه قرار می‌گیرد. این سنت که با یک حرکت محبت‌آمیز معبد بودایی در توزیع رشته‌فرنگی بین افراد کم‌شانس گره خورده، به معنای جدایی واقعی از سال قدیم است.

در کوبا، مردم به‌طور نمادین تمام انرژی منفی سال گذشته را جمع‌آوری می‌کنند و آنها را از در ورودی بیرون می‌اندازند. دیدن سطل‌های پر از آب کثیف که در طول شمارش معکوس تا نیمه‌شب از خانه‌ها بیرون ریخته می‌شوند، در این کشور یک صحنه بسیار عادی است. پوداریکو یک سنت یونانی در سال نو را می‌توان به عنوان مجموعه‌ای از آیین‌های نمادین شامل انار –نمادی از شانس، رفاه و باروری- تعریف کرد. طبق یک رسم یونانی خانواده‌ها قبل از تعطیلات، انارهایی را که نشانه شانس، کامیابی و باروری می‌دانند از در خانه آویزان می‌کنند. سپس، قبل از نیمه شب سال نو، همه چراغ‌ها را خاموش و خانه را ترک می‌کنند تا یک نفر به عنوان فرد خوش‌شانس با پای راست وارد خانه شود و برای خانواده خوشبختی به ارمغان آورد. پس از آن، نفر دوم اناری را در دست راست خود می‌گیرد و آن را به در می‌کوبد تا ببیند چقدر شانس دارد، هر چه دانه‌های آبدار بیشتری بیرون بریزند، سال جدید شانس بیشتری برای او به همراه خواهد داشت.

ذوب کردن سرب و پیش‌بینی سال جدید

در بخش وسیعی از اروپای آلمانی‌زبان و همچنین فنلاند، بلغارستان، چک و ترکیه، مرسوم است که قطعات کوچک سرب را گرم می‌کنند، سپس آنها را در آب سرد ریخته و بر اساس شکل‌هایی که تشکیل می‌شود، برای سال جدید پیش‌بینی می‌کنند. به عنوان مثال، اگر یک توپ تشکیل شود، شانس در خانه شما را زده است. این روزها در سراسر کشورهای آلمانی‌زبان بسته‌هایی شامل مجسمه‌های قلع (به جای سربی) برای ذوب‌شدن به فروش می‌رسند.
آلمانی‌ها علاقه عجیبی به تزیین خانه خود برای شب کریسمس دارند و از آنجایی‌که تعداد زیادی از خانه‌های آلمان، دکوراسیون و پنجره‌های چوبی دارند، تزیینات کریسمس در این کشور نسبت به سایر کشورهای اروپایی متفاوت‌اند. شمع‌های الکتریکی و تصاویر رنگی که از هر قسمت خانه آویزان شده‌اند، منظره زیبایی را به‌وجود می‌آورند. شک جادوی بازارهای کریسمس در آلمان به بسیاری از کشورها و قاره‌های دیگر سرایت کرده‌ است. با این‌حال، ریشه بازارهای کریسمس را باید در آلمان و زمان قرون وسطی جست‌وجو کرد. هرساله بیش از هزار بازار مخصوص کریسمس در سراسر آلمان برگزار می‌شود. جذابیت و زیبایی این بازارها یکی از دلایلی است که باعث جذب گردشگران به این کشور می‌شود. صنایع دستی، تزیینات کریسمس، غذاهای سنتی مانند سوسیس کبابی، قارچ سرخ‌کرده و ماهی سرخ‌کرده، نیز در این بازارها به فروش می‌رسند. شهر نورنبرگ آلمان مشهورترین بازار کریسمس در آلمان را دارد. این بازار از غرفه‌های متعددی تشکیل می‌شود که انواع شیرینی‌های محلی، گوی‌های رنگین و شیشه‌ای زیبا را می‌توان از آن خرید. فرشتگان کریسمس هم از محبوب‌ترین زیورآلاتی است که می‌توان در بازار نورنبرگ خرید. آلمانی‌ها این فرشتگان را که معمولا از چوب ساخته شده‌اند، روی درختان کریسمس و اطراف خانه خود قرار می‌دهند.

روز نو یا نوروز، تولد دوباره طبیعت می‌تواند توصیف شود؛ تجدید حیات زمین با تمام‌شدن زمستان. در برخی از فرهنگ‌ها نوروز جشنی باستانی است که ورود بهار را نشان می‌دهد؛ مراسمی که در بخش‌هایی از خاورمیانه، آسیای جنوبی، بالکان و افریقای شرقی جشن گرفته می‌شود. قدمت نوروز به ٣هزار سال قبل بازمی‌گردد و آیینی باستانی کشورهای افغانستان و ایران از زمان زرتشتی است. تقویم زرتشتیان برمبنای فصول بود و نوروز یا همان روز نو به عنوان آغاز فصل بهار جشن گرفته می‌شود. سال نوی پارسی را معمولا با افغانستان و ایران می‌شناسیم، اما نوروز در سایر کشورها از جمله کشورهای آسیای مرکزی و جنوبی، بین کردهای سراسر خاورمیانه و حتی در بخش‌هایی از بالکان و جزایر تانزانیا جشن گرفته می‌شود. نکته زیبایی که در مورد نوروز می‌توان گفت این است که با وجود تمام تغییرات در طول سالیان و اختلافات منطقه‌ای، جشن نوروز همیشه پیام تولد دوباره و شکوفایی را همراه دارد.

در افغانستان در روز نوروز باشندگان این کشور به ولایت مزارشریف می روند و در آنجا در زیارت منصوب به آرامگاه حضرت علی (ع) جهنده را بالا می کنند. و تا چهل روز به شادی و سرور می پردازند.

از طرفی نوروز در آیین زرتشتی تعطیلات مذهبی به حساب می‌آید. برای مسلمانان هم نوروز روز مهمی است. امام جعفرصادق(ع) اما ششم شیعیان، مسلمانان را به برگزاری جشن نوروز همراه با یادآوری خدا تشویق می‌کند. معمولا کسانی که نوروز را جشن می‌گیرند، قبل از آمدن بهار برای استقبال از بهار و این جشنواره خانه‌تکانی بهاره انجام می‌دهند. شیرینی و غذاهای مختلف می‌پزند و آماده پذیرایی از مهمانان نوروزی می‌شوند.

نوروز یک جشن بزرگ ملی در جمهوری آذربایجان است که با موسیقی و آتش‌بازی همراه است. از چند روز قبل از شروع سال نو، آذری‌ها شروع به جمع‌آوری هیزم و کپه‌های آتش برپا می‌کنند و بعد از خاموش‌شدن از روی آنها می‌پرند تا همه بدی‌های سال گذشته سوزانده شود و سال جدید خوبی داشته باشند. نوروز در آذربایجان جشن غذا هم هست. نوروز در اجتماعات آذری گرجستان هم برگزار می‌شود؛ آیین سنتی اجرا می‌شود و جوانان سوار بر اسب به خیابان می‌آیند و مسابقات کشتی برگزار می‌کنند. در ارمنستان هم جشن‌هایی مشابه آذربایجان و گرجستان در شروع بهار برگزار می‌شود که شامل آتش‌بازی، رقص و آب‌بازی است.در تاجیکستان، ازبکستان، قزاقستان، قرقیزستان و ترکمنستان، نوروز تعطیلات بزرگ عمومی محسوب می‌شود، همچنین در جوامع ترک یا پارس در غرب چین به‌ویژه استان سین کیانگ که با نام ترکستان شرقی معروف است هم به عنوان بخشی از فرهنگ آسیای میانه جشن گرفته می‌شود. در آلبانی و کوزوو روز نوروز سلطان جشنی ملی است که با صوفیه بکتاشی پیوند خورده است. نوروز در آلبانی برای همه عزیز و محترم است و با عقاید مذهبی مردم پیوند خورده است. صوفیان آلبانی نوروز را به عنوان بزرگداشت تولد امام علی(ع) می‌شناسند.

بین تمام کشورهایی که نوروز را جشن می‌گیرند، شاید تانزانیا کمتر از همه شناخته شده باشد. حدود هزار سال پیش گروهی از ایرانیان شیراز به جزیره زنگبار در ساحل تانزانیا مهاجرت کردند. این مهاجرت با افزایش روابط از طریق خلیج‌فارس افزایش یافت. شیرازی‌ها که به زنگبار رفتند، جشن نوروز را هم با خود به آنجا بردند. با گذشت زمان این جشن با نام موکا کوگوا (Mwaka Kogwa) پذیرفته شد و مانند تعطیلات کریسمس، جشن نوروز هم با سنت‌های خاص خود جشن گرفته می‌شود. مشهورترین سنت موکا کوگوا در روستای Makunduchi برگزار می‌شود. در آنجا، مردان از ساقه موز برای دعوایی نمادین جهت از بین بردن نارضایتی‌های سال گذشته استفاده می‌کنند.

صرف‌نظر از نوروز و کشورهایی که با آغاز بهار، سال نو می‌کنند، جشن‌های سال نو در کشورهای مختلف عموما همراه با آتش‌بازی، ساز و سرود و کارناوال‌های شهری جشن گرفته می‌شود، اما هر ملتی با فرهنگ‌ها و رسوم مختلف به استقبال سال نو می‌رود که اشاره به سنت‌های جالب برخی کشورها خالی از لطف نیست. در سراسر جهان، شب سال نو با صرف غذا در جمع دوستان و خانواده جشن گرفته می‌شود و در بعضی کشورها، این مراسم با خوردن غذاهایی که خوش‌شانسی می‌آورد، به‌طور ویژه‌ای برگزار می‌شود. به عنوان مثال، در اسپانیا، پرتغال و بیشتر کشورهای آمریکای لاتین مانند کلمبیا، برای خوش‌شانسی در سال جدید ۱۲ عدد انگور یا کشمش می‌خورند و در ایتالیا ۱۲ قاشق عدس که هر قاشق با یکی از ۱۲ ضربه ساعت در نیمه شب سال نو خورده می‌شود. فرانسوی‌ها با خوردن یک بسته پنکیک بهترین سال نو را آغاز می‌کنند. در هلند مردم برای خوش‌شانسی دونات و شیرینی‌های توپی را ترجیح می‌دهند. مردم جنوب ایالات متحده آمریکا، در روز سال نو برای خوش‌شانسی و کامیابی سبزی و نخود سیاه مصرف می‌کنند.