ما با گل شوروی را پذیرایی کردیم و انتظار داشتیم که برگردند

از اوایل سال 1983 قوماندانی اردوی 40-م بطور هدفمند بر فیصله خروج نیروها از طریق وزارت دفاع، سفارت شوروی — و از طریق همه، آنهایی که چنین فیصله ها اتخاذ میکردند — پافشاری میکرد. ما اسناد آماده ساختم و آنها را به بیروی سیاسی در میدان کهن در مسکو روان کردیم. بطور جدی به خاطر بررسی فیصله راجع به خروج نیروها در سال 1985 زمان اقدام کردند، وقتیکه روشن شد که مساله را به زور نمی توان حل کرد. بالاخره فیصله در ژینیو — به اساس "موافقت نامه ژینیو" که افغانستان و پاکستان امضا کردند، اتخاذ شد. اتحاد شوروی و امریکا ضامن آن بودند. در موافقت نامه زمان خروج نیروها تعیین شده بود: آغاز خروج به تاریخ 15 می سال 1988 و ختم خروج — در تاریخ 15 فبروری سال 1989. یگانه چیز این بود که نظم خروج نیروها ترتیب نشده بود، چون این را قوماندانی اردوی 40-م تعیین میکرد. فقط قوماندانی اردوی 40-م بر خروج نیروها تاکید میکرد، چون همه آن وظایف که به ما در افغانستان مربوط بودند، حل شده بود. ما به همه، از جمله به امریکایان، نشان دادیم، تا زمانیکه اردوی 40-م در افغانستان موجود بود، نفوذ کردن به آنجا و جنگیدن با اتحاد شوروی بی فایده بود. امریکایان همین حالا راجع به این صحبت میکنند. ولی امریکایان همه چیز انجام میدادند، تا نیروهای شوروی را هرچه بیشتر در افغانستان نگهدارند.

فرمانده "گروموف" نيروهای خود را به طور درست با ستاد کل خارج کرد خروج ارتش به موقع اتفاق افتاد. تاخير در اين مورد سودي نداره در آن زمان سیستم سیاسی و شرایط دیگر بود، بنابراین همه چیز به درستی و به موقع انجام شد.

او گفت: "ما قوی‌ترین عوامل را داشتیم و همه چیز را در مورد نقشه‌های دشمن و همچنین وضعیت هر کیلومتر مربع از خاک افغانستان می‌دانستیم.

بوریس گروموف: ضربات بر اهداف وارد آورده شدند که مسکو، GRU داده بودند. اهداف را گورباچیف مطالبه میکرد و راجع به این به وزیر دفاع گفته شده بود. ممکن، به کدام ترتیب افسران ما به احمدشاه مسعود خبر دادند که ما به وارد آوردن ضربات مجبور خواهیم شد. اهداف در طول راه نشان داده شده بودند، جای مردم مسعود وجود داشتند. در حدود 90 درصد آنها رفته بودند. آنها شبکه اجنتان خود داشتند و ما نیز به آنها خبر دادیم. ضربات همچنان به عمق مناطق — در شرق و غرب سالنگ وارد آورده شدند. ضربات بر دره توسط طیارات از خاک اتحاد شوروی وارد اورده شدند. اما ما قاطعانه با چنین ضربات مخالف بودیم. ما به مسکو تلیفون کردیم و گفتیم که اردوی 40-م در این ضربات شرکت نخواهد کرد. ما عملاً از حدود تبعیت عدول کردیم. ما توضیح نمودیم که اگر این ضربات صورت گیرند و به هدف خود برسند، پس نیروهای که در بخش ورودی کوتل سالنگ باقی مانده، از افغانستان خارج نخواهند شد. اگر مجاهدین ضربه جوابیه وارد میکردند، فاجعه رخ میداد.

در آخرین روز خروج نیروهای شوروی که من در فرقه ۱۸ پیاده وظیفه داشتم، رسما به بدرقهٔ این نیروها به حیرتان رفتیم. آن‌ها مثل این‌که در رژه نظامی باشند با وسایط خود طرف پل دوستی در حال حرکت بودند مردم به خصوص اعضای حزب دموکراتیک خلق افغانستان برطرف قطار نیروها گل پاش می دادند و من هیچ باورم نمی شد که قوای بزرگ شوروی با آن عظمت اش افغانستان را ترک می کند هر لحظه فکر میکردم که آنها تا ساعتی بعد بر میگردند اما عصر شد و ما با پریشانی به طرف قطعه نظامی خود برگشتیم.

به گفته آناتولی سالیخوف، خروج نیروهای شوروی از افغانستان تأثیر منفی بر وضعیت منطقه داشت: "سربازان ما رفتند، و دیگران بلافاصله دنبال کردند. شما می دانید امریکایی ها شروع به ورود کردند و سیستم سیاسی (در افغانستان) شروع به تغییر کرد.