به گزارش اسپوتنیک، رسانه‌های افغانستان اعلام کردند پس از تصمیم ازبکستان مبنی بر تعلیق خدمات حمل‌ونقل از بندر مرزی حیرتان به تاریخ اول فبروری، دولت موقت طالبان هیئتی را برای حل این موضوع به کشور ازبکستان اعزام می‌کند.
بر اساس گزارش‌ها، این هیئت قرار است با مقام‌های ازبکستان به خاطر انتقال کالاهای تجاری از بندر مرزی حیرتان گفتگو کند.
عبدالسمیع درانی، سخنگوی اداره راه آهن طالبان می گوید، در این سفر قرار است برخی از مسایل مهم خط آهن حیرتان - مزار شریف بحث و گفتگو صورت بگیرد و در نتیجه به یک تفاهم نامه تثبیت شود.
وی همچنان افزود هیئت که قرار است روز چهارشنبه عازم ازبکستان گردد پس از بحث و گفتگو با هیئت آن کشور موضوع به تعلیق درآمدن بندر حیران را حل نموده و به حالت عادی آن برگردانند.
این در حالی است که اداره خط آهن ازبکستان چندی پیش اعلام کرده بود انتقال کالا به افغانستان را از مسیر ریلی متوقف کرده است.
قابل یاداوری است که ازبکستان همچنین گفته بود دولت موقت طالبان به وعده‌های خود که در توافقنامه امضا شده عمل نکرده و به همین دلیل تصمیمی تعطیل این بندر را اتخاذ کرده است.
ذبیح الله مجاهد سخنگوی گروه طالبان دلیل بسته شدن بند حیرتان را تعطیل از سوی راه آهن ازبکستان خوانده و گفت که اداره خط آهن افغانستان در بخش‌های فنی و عملیاتی هیچ مشکلی ندارد.
ناگفته نباید گذاشت که گروه طالبان نیز اعلام کرده که انتقالات از طریق بندر حیرتان به طور موقت به روی تاجران بسته شده است.
ذبیح الله مجاهد سخنگوی گروه طالبان در صفحه تویترش نوشته که انتقالات در بندر حیرتان به طور موقت متوقف شده است. او از تاجران ملی کشور خواستار صبر و حوصله شده و پشنهاد نموده تا تاجران افغان تلاش کنند تا مواد عاجل و مورد نیاز را از طریق بندر آقینه وارد نمایند.
بندر حیرتان یکی از بنادر مهم کشور شمرده می‌شود که روزانه هزاران تن اموال تجارتی از آن صادر و وارد افغانستان می‌شوند. توقف خدمات کالا از بندر مرزی حیرتان موجب نگرانی بسیار زیادی از تاجران افغانستان شده است.
گفته می‌شود که مقام‌های طالبان در ولایت بلخ طی دیداری با تاجران، وعده دادند که مشکلات پیش امده را برطرف کرده و از تاجران حمایت همه جانبه می نمایند.
سوال اصلی اینجا است که مشخصا اختلافات طالبان و ازبکستان در مورد خط آهن حیرتان - مزار شریف چیست؟
در این مورد آقا رحمت الله روند، کارشناس مسائل سیاسی و عضو اتحادیه نویسنده گان روسیه در مصاحبه با خبرگزاری اسپوتنیک گفت: "طالبان حاکم مشروع افغانستان نیستند و حتا متولیان آن تا کنون از نگاه حقوق بین الدول نمی توانند حاکمیت ان را به حیث یک دولت به رسمیت بشناسند. چنانکه در اوایل تسلیمی قدرت به طالبان توسط امریکا و دولت دست نشانده اش، انتظار میرفت که برخی از ممالک عربی و پاکستان مانند دوره نخست سلطه آن بر افغانستان، حاکمیت این گروه را به رسمیت بشناسند. اما اعمال خشن و غیر مدنی این گروه در همه عرصه های زنده گی طی بیشتر از یک و نیم سال، جرات حامیان ان را در استقرار روابط رسمی صلب ساخته است."
وی ادامه داد که پاکستان، روسیه، ایران چین و کشورهای اسیای میانه در استقرار روابط سیاسی با طالبان بنا بر ملحوظاتی عجله ندارند، زیرا این گروه به ساخت نظام دولتی بلد نیستند و اصول و اساسات یک حاکمیت دولتی در سیمای حکومت طالبان متبلور نیست.
آقا رحمت الله روند گفت: کشور های همسایه و اطراف افغانستان بادرک ماهیت این گروه در شناخت رسمی این گروه و استقرار روابط سیاسی با آن از احتیاط کار می گیرند. بدان معنا که روابط رسمی برقرار نمی کنند، اما برای دفع اضرار ان به استقرار روابط تجارتی و اقتصادی نیمه بند با این گروه اکتفا می کنند.
وی خاطرنشان ساخت "ازبکستان نیز با داشتن مرز های طولانی با افغانستان مسلما نمی تواند و نمی خواهد که با گروه طالبان روابط حد اقل تجارتی و اقتصادی نداشته باشد، قطع هر نوع روابط با این گروه دشمنی و درگیر کشمکش خواهد بود، بنابران روسیه، چین، ازبکستان و همه کشور های منطقه در استقرار هر نوع روابط با طالبان در پی دفع شر این گروه بر کشور های خود هستند."
این آگاه مسأیل سیاسی اضافه کرد "درباره اختلاف طالبان و اوزبکستان در مورد خط آهن تیرمیز- مزارشریف باید گفت که، ترمیم، حفظ و مراقبت این خط مقتضی هزینه دایمی است، که تاکنون اوزبکستان این هزینه را از نگاه تمویل و پرسونل بدوش می کشد و طرف افغانستان به اصطلاح" در غندی خیر" است."
آقا روند در جمع بندی افزود: "چندی قبل ازبکستان تقاضای هزینه نگهداشت خط آهن را کرده بود، اما طالبان به پرداخت این هزینه قادر نیستتند و این موضوع اختلاف جانبین را برانگیخته است."
از سوی دیگر آقا اکمل بقا کارشناس مسائل سیاسی در مصاحبه با خبرگزاری اسپوتنیک گفت: ازبکستان در بیست سال گذشته بعنوان یک همسایه بی‌طرف در امورات داخلی و خارجی افغانستان عمل کرد، هرچند در بعضی موارد با سیاست های تعدادی از همسایه های دور و نزدیک افغانستان هم‌سو بود.
آقا بقا به این باور است "ازبکستان می‌خواهد از فرصت ایجاد شده در افغانستان به منافع مالی گسترده ناشی از اجرای پروژه های بلند‌پروازانه‌ی منطقه‌ای خود استفاده کند و مطمئنا که اجرای این پروژه ها نیاز به روابط خوب با طالبان دارد."
وی افزود: "هدف قرار گرفتن خاک ازبکستان توسط گروه داعش، درگیری مرزی میان نیرو های دو طرف، و خاموشی ازبکستان بیانگر اینست که طالبان در حال حاضر میتوانند، وسیله خوب‌ی برای اجرای پروژه های بزرگ اقتصادی این کشور در افغانستان و منطقه عمل کنند."
در اخیر این کارشناس مسائل سیاسی اضافه کرد: "قابل ذکر میدانم، در صورت که داعش و دیگر گروه های رادیکال در افغانستان فعال‌تر و امنیت منطقه را تهدید کنند. این تعاملات غیر رسمی هم از بین خواهد رفت و طالبان دیگر بعنوان یک سرطان ناسور در منطقه خوانده خواهد شود."