به گزارش اسپوتنیک، افغانستان به طور عموم در سطر فاسدترین کشورها جهان قرار دارد. طالبان پس از به قدرت رسیدن اعلام کردند که یکی از اولیت های آنها، مبارزه با فساد است. چند ماه پس از حکومت داری، آنها حتی اعلام کردند که فساد شکست خورده است.
دلیل اصلی سقوط کابل به دست طالبان، فساد وسیع دولتی ذکر شده است. در آستانه سقوط، رسانه های افغانستان، قوماندان سابق پولیس کشور را مورد انتقاد قرار دادند و به رهبری وزارت امور داخله تاکید کردند که فساد بومی درون دیوارهای این اداره را احاطه کرده است. به گفته آنان، فقدان اطلاعات، رشوه خواری و بی کفایتی مدیریت، تأخیر پرداخت چندین ماه معاشات کارمندان باعث شد که ده ها و حتی صدها سرباز و پولیس به طالبان تسلیم شوند و حتی به آنها بپیوندند.
اشرف غنی رئیس جمهور فراری، 2 هفته پس از فرار گفت که "فساد طاعون افغانستان است" و مبارزه با آن کار ساده نیست.
جان سوپکو، مفتش عمومی دولت ایالات متحده برای بازسازی افغانستان، "فساد فراگیر" را یکی از عوامل سقوط حکومت قبلی میداند.
خالد پاینده، اسبق وزیر مالیه افغانستان، پس از سقوط کابل، طی مصاحبه ای در مورد فساد در قوای مسلح صحبت کرده گفت که تمام "مبارزه با فساد" در افغانستان خنده آور است، زیرا امکان برکناری مقامات محکوم به فساد وجود نداشت. به طور مثال، ضیاء امیرخیل والی پیشین ولایت ننگرهار ماهانه 40000 دالر از گمرک های محلی رشوه دریافت می کرد.
نمونه بارز فساد در قوای مسلح: گزارشات حاکی از آن است که اکثر 300000 سرباز رژیم سابق واقعاً غایب بودند. تعداد آنها روی کاغذ بود و معاش آنها را دیگران تصاحب می کردند، در حالی که ماه ها به سربازان واقعی معاش شان پرداخته نمی شد.
اشرف غنی از سوی مرکز تحلیلی تحقیقات جنایت و فساد سازمان یافته (OCCRP)به مثابه یکی از فاسدترین رهبران سیاسی شناخته شده است.
عکس العمل طالبان در فساد دولتی؟
در اوایل نوامبر 2021، طالبان مدعی افزایش عایدات دولت به دلیل ریشه کن کردن فساد شدند.
با این همه، گزارشات مبنی بر خروج سرمایه شرکت های افغان به خارج منتشر شد و مالکان از جمله دلایل آن را فساد دانستند.
در دسامبر 2021، طالبان اعلام کردند که فساد را شکست داده اند و برای اولین بار در 20 سال گذشته، کشور بودجه ای را دریافت کرد که بدون اتکا به کمک های خارجی تهیه شده بود و پیروزی بر فساد به این امر کمک کرد - اموال مردم دیگر به سرقت نمیرود و در جنوری 2022، طالبان کمیسیون مبارزه با فساد را ایجاد نمود.
بودجه مارچ 2021-2022 در زمان حکومت غنی 472 میلیارد افغانی بود که 161 میلیارد آن به بودجه ویژه انکشافی اختصاص داده شده بود. دیگر این که بیش از 70 فیصد بودجه به کمک های مالی از خارج تامین شد.
قابل ذکر است که مواردی از فساد و رشوه در صحنه وجود داشته و دارد. طالبان با اخراج و بازداشت قانون شکنان مبارزه می کنند.
شیرشاه قریشی معاون ادارات پاسپورت وزارت داخله گفت که 350 کارمند به اتهام فساد، جعل اسناد و سوء استفاده از قدرت در سال حکومت طالبان دستگیر و محکمه شدند. در بامیان، رئیس استخبارات به دلیل مؤثر نبودن فساد و سختگیری نسبت به باشنده‌گان محل برکنار شد.
در ماه می 2022، محمد معراج، رئیس اداره مالیات وزارت مالیه طالبان گفت که به دلیل جنبش شفافیت کامل توسط قدرت، فساد در گمرک های افغانستان تقریباً به صفر رسیده است .
نشریه The Economist برخلاف پیش بینی ها از بهبودی در بخش مالی طالبان خبر داد. آنها بودجه سال جاری را در حدود 2.1 میلیارد دالر ارزیابی کرده اند. پیش بینی بانک جهانی 1.7 میلیارد دالر (یا 12 فیصد تولید ناخالص داخلی) است. این رقم بیش از 75 فیصد از عایدات سال گذشته در جمهوری - 2.3 میلیارد دالر است.
بلال کریمی، معاون سخنگوی طالبان، در مورد مبارزه طالبان با فساد به خبرگزاری اسپوتنیک افغانستان گفت: "در مورد مبارزه امارت اسلامی با فساد پس از به قدرت رسیدن، باید گفت که دستاوردهای روشنی وجود دارد. مبارزه با فساد یکی از مهمترین و بزرگ ترین دستاوردهای امارت اسلامی است. فساد اداری تقریباً به صفر رسیده است. شما می دانید که امارات مالیات را شفاف جمع آوری می کند. بودجه مردم به بانک ها تحویل می گردد. همانطور که می بینید، بودجه ما متشکل از درآمدهای داخلی خود ما است، یعنی بر اساس قوت و توانایی خودما می باشد. این همه نشان می دهد که فساد اداری از بین رفته است. بیش از 800000 پرسنل نظامی و کارمندان دولتی به طور منظم حقوق دریافت می کنند. امارت اسلامی از روش‌های شفاف برای جمع‌آوری مالیات و ارائه خدمات در تمام نهادهای دولتی استفاده می‌کند."
به گفته وی، یگانه راز موفقیت طالبان در مبارزه با فساد، رهبری شایسته مقام های ارشد و همچنان تکیه بر ارزش های اسلامی است.