حسن کاظمی قمی فرستاده ویژه رئیس جمهور ایران در امور افغانستان در شهر قم گفت، که امریکا می خواهد گروه طالبان را در برابر ایران قرار دهد. وی، این عامل را یکی از چالش‌های اصلی تهران در مسیر افغانستان در کنار سیاست امریکا برای بی‌ثبات کردن منطقه و ناتوانی طالبان در ایجاد حکومت فراگیر خواند.
به گفته کاظمی قمی، بیرون شدن امریکا از افغانستان از پیش محاسبه شده بود: آنها حضور خود را در آنجا به قالب جنگ های نیابتی با تکیه بر داعش در مرحله کنونی برای مهار روسیه، چین و ایران منتقل کردند.
این دیپلمات با یادآوری اینکه 520 هزار افغانستانی در مکتب های ایران تحصیل می کنند، گفت: تا زمانی که افغانستان به ثبات در ابعاد سیاسی و اجتماعی-اقتصادی نرسد، وضعیت در حوزه مهاجرت بهبود نخواهد یافت.
گروه طالبان باید از تاریخ آموخته باشند که در آینده محکوم نشوند
در همین باره خبرنگار اسپوتنیک دیدگاه چند کارشناس مسایل سیاسی افغانستانی و ایرانی را گرفته که از آن میان دکتر حسینی فعال فرهنگی و رسانه ای افغانستان چنین دیدگاهش را در اینباره بیان می کند: "اینکه امریکا می خواهد طالبان را در برابر ایران قرار بدهد، یک موضوع پنهانی و راز نیست که به تازگی فاش شده باشد، سیاست امریکا اینگونه بنا شده است، که در هر کشوری که در همسایگی روسیه و ایران قرار دارد و دولت که در آن کشور روی کار می آید را باید در برابر ایران و روسیه قرار بدهند، لذا در این زمینه سیاست امریکا روشن و مشخص است".
او در پاسخ به این پرسش که گروه طالبان چه کسی را انتخاب خواهد کرد: امریکا یا ایران را؟ چنین روشنی انداخت: "اما اینکه آیا طالبان بین ایران و امریکا کدام یک را انتخاب می کند موضوعی است، که در یک سال آینده مشخص خواهد شد. یک جمله معروف داریم که می گویند: " هر آنکس نان دهد فرمان دهد!" پس در این صورت همه می دانیم که؛
- طالبان را امریکا دوباره بر کرسی قدرت نشاند.
- امریکا در هر هفته مبلغی دالر به گروه طالبان می دهد.
- امریکا معادل تقریبا بیشتر از هشت میلیارد دالر تسلیحات و تجهیزات نظامی را برای طالبان بر جا گذاشت.
- کشور های اروپایی که منافع شان با منافع امریکا گره خورده، از رهبران طالبان به نوعی استقبال کردند و رهبران طالبان سفرهای رسمی در کشور های اروپایی داشته اند و دارند.
- امریکا و اروپا بار ها اعلام کردند، که "ما مخالفان طالبان را هیچ نوع پشتیبانی نمی کنیم، یعنی نه پشتیبانی سیاسی و نه پشتیبانی مالی و نه پشتیبانی نظامی.
خوب حالا که این همه پشتیبانی از گروه طالبان که از سوی امریکا صورت گرفته و این پشتیبانی ها ادامه هم دارد، آیا طالبان می تواند این کمک ها را نادیده بگیرند؟
ظاهر موضوع اینگونه است که احتمالن طالبان امریکا را نسبت به ایران ترجیح دهند. مگر اینکه طالبان کمر شان را سفت ببندند و معادله این جمله را که "هر آنکس نان دهد فرمان دهد" را عوض کنند".
حسینی در ادامه به تاریخ اشاره نموده و افزود که باید گروه طالبان از تاریخ آموخته باشند که تا در آینده محکوم نشوند: "اگر طالبان می خواهند محکوم تاریخ نشوند، باید از تاریخ گذشته و معاصر کشورمان درس و عبرت بگیرند و همینطور از دوستی های امریکا با دولت های مختلف چون صدام حسین، قذافي، زلنسکی، اشرف غنی احمدزی (فراری وطن فروش) و خیلی های دیگر تجربه بگیرند، و مشترکات که بین ما و همسایه های کشور عزیز ما وجود دارد را مطالعه و در نظر بگیرند، همسایه های ما، با ما مشترکات زیادی دارند به ویژه ایران که زمانی یک کشور بودیم، زبان مشترک، دین مشترک، فرهنگ مشترک و جغرافیای مشترک داریم و همسایه های ما، همیشه در کنار ما بوده اند و هستند، اما امریکا نه از نظر جغرافیایی و نه از نظر فرهنگی- دینی، و از هیچ لحاظ با ما هیچ چیزی مشترک ندارند".
فشار بر گروه طالبان یکی از عواملی دیگری است که طالبان با کشورهای گوناگون دست دوستی دراز می کند.
این فعال رسانه ای چنین دیدگاهش را در این باره ابراز کرد: "سیاست و دوستی امریکا هم برای همه ما مشخص و روشن است. البته می دانیم که روی طالبان فشار های گوناگونی ست که هیچ وقت چنین فشار های را تجربه نکرده بودند در حدی که می شود گفت جنگیدند و گرسنگی کشیدن و سرما خوردن بیست ساله برای شان خیلی راحت تر می نمود نسبت به الان که بر کرسی قدرت تکیه زدند، لذا طالبان باید کمر شان را سفت ببندند و خردمندانه عمل کنند و دولتی را ایجاد کنند که همه اقوام در آن دولت خود شان را ببینند، طالبان باید دست از تک خوری و تک محوری بر دارند و اختلافات که بین خود شان وجود دارد را نیز بر طرف کنند و از بقیه اقوام جهت تشکیل دولت همه شمول محترمانه و رسمی دعوت کنند که در غیر آنصورت احتمال جنگ های خونینی صورت خواهد گرفت".
گروه طالبان یک جنبش و یک سازمان مذهبی-نظامی اسلامگرای دیوبندی است
حمید تبرزن کارشناسی ایرانی برای پاسخ به اینکه طالبان در این دوره زمانی و در میانه ی کشاکش ایران و امریکا چه سیاستی در پیش خواهد گرفت و به سوی اتحاد و یا همکاری با کدام کشور یا بلوک سیاسی منطقه ای خواهد رفت ؟ در آغاز به برخی از ویژگی های فکری طالبان اشاره نمود و گفت:
"گروه طالبان که خود را امارت اسلامی افغانستان می‌نامند، یک جنبش و یک سازمان مذهبی-نظامی اسلامگرای دیوبندی متشکل از روحانیان اسلامگرای سنی در افغانستان است. طالبان، قرون نخست تا چهارم هجری را دوران طلایی و دور از هرگونه خطا و نقد می‌دانند. به نظر آنان این دوره شبیه‌ترین مشخصات زندگی اسلامی به سنت پیامبر اسلام است و باید نظام زندگی کنونی مسلمانان نیز به آن دوره برگردد. مذهب دیوبندی هرگز دیدگاه محافظه‌کارانه خود را کنار نگذاشته و تلاش نکرده اند تغییرات جهان و ویژگی‌های تمدن مدرن امروز را دریابد. پیروان دیوبندی هرگز تلاش نکردند در پیوند خود با دیگر مسلمانان، بازنگری کنند. حتی هنگامیکه دانشمندان مسلمانی مانند سید احمد خان هندی، اقبال لاهوری، و سیدابوالاعلی مودودی، در اثر آشنایی با جهان امروز، دیدگاه‌های متفاوتی در فهم دین عرضه کردند دیوبندی‌ها به تندی به آنها حمله‌ور شدند. علمای دیوبندیه به پیروی از بزرگانشان کتاب‌هایی علیه شیعه تألیف کرده‌اند. با این ویژگی فکری طالبان، برقراری روابطِ آشکار و تعریف مند و رسمی با " ایران شیعی " و " امریکای نمودِ تمدن غربی و جهان مدرن" امکان ندارد و "امریکای نمودِ جهان مدرن" و "ایران شیعی " از دشمنان طالبان شمرده می شوند. با این وجود دیده می شود در برهه های، طالبان در تحرکات مقطعی و کوتاه با امریکا و ایران، همکاری های پنهانی و غیر رسمی و محدود داشته است. ولی این همکاری تا اندازه ای است که در تضاد آشکار و علنی با اصول اعتقادی طالبان نباشد و به فروپاشی انسجامِ پیروانِ طالبان نیانجامد، که می توان برای نمونه، بخ پیش از فروافتادن جمهوری اسلامی افغانستان، امریکا بر افزایش تولید مواد مخدر در افغانستان چشم بست تا مسیر ترانزیت مواد مخدر از افغانستان به روسیه - ایران - اروپا هر چه بیشتر به مواد مخدر آلوده گردد تا در پی " افزایش شمار معتادان کشورهای مسیر ترانزیت مواد مخدر" ، "آسیب های اجتماعی " کشورهای ایران و روسیه هم افزایش یابد. نمونه ی دیگر ، در جنگ امریکا - طالبان در سال ۲۰۰۱ با همکاری محدود ایران ، امریکا حملاتی به طالبان را انجام می داد و مرز هوای شرق ایران برای بمباران طالبان استفاده می شد. یا در طول مذاکرات مناقشه هسته ای ایران در آژانس بین الملل انرژی هسته ای میان کشورهای ۵+۱ با ایران، با هدف فشار بر ایران، شرط امتیاز دادن امریکا به طالبان در مذاکراتِ خروج نظامیان امریکای از افغانستان، اقدامات ایذایی طالبان علیه ایران قرار داده بود. در همین راستا در دو ۲ سال گذشته شاهد درگیرهای پراکنده طالبان در نواحی مرزی با مرزبانان ایرانی در منطقه هیرمند و انحراف آب رودخانه هیرمند به سمت شوره زار و ندادن حق آبه ایران می توان اشاره داشت".
او در ادامه افزود: "گروه طالبان به دلیل ماهیت فکری خود نمی تواند علناً با ایران و روسیه یا کشورهای دیگر به صلح و پیمان همکاری برسد و از سوی به دلیل فقر شدید افغانستان و نداشتن امکانات ، قدرت تعرض گسترده به ایران، روسیه یا امریکا را ندارد اما در بازی سیاست با اقدامات ایذایی می خواهد با نوعی " سیاست وسط بازی " و فرصت طلبانه" در میانه ی اختلافات چین، ایران و روسیه با امریکا از طرفین اختلافات ، امتیاز گیری کند ".
او درباره نیازهای گروه طالبان در این مقطع زمانی گفت: "گروه طالبان برای انکشاف یا توسعه اقتصادی افغانستان نیازمند بنادر جنوبی ایران در دریای عمان است و بازرگان افغانستانی سوخت از روسیه و ایران وارد می کنند و طالبان برای داشتن اهرم فشار برای امتیاز گیری در مذاکرات با ایران و روسیه می بایست حمایت امریکا را داشته باشد و شرط حمایت امریکا از طالبان در برابر روسیه و ایران انجام اقدامات ایذایی برای کشورهای پیرامون افغانستان به ویژه ایران و روسیه است . طالبان برای مخفی ماندن این اقدامات ایذایی و جلوگیری از پاسخ سخت و شدید روسیه و ایران به طالبان ، این اقدامات ایذایی را مخفیانه ، محدود و بصورت غیر رسمی انجام می دهد و هدف طالبان بی ثباتی در نواحی مرزی ایران با افغانستان و فقیر ماندن مردم نواحی مرزی ایران و افغانستان و جلوگیری از "توسعه زندگی مدرن و صنعتی ساکنان نواحی مرزی ایران " با افغانستان است تا تاثیر ایران و روسیه بر مردم افغانستان کاهش یابد . وجود صد ها هزار دانش آموز و دانشجوی افغانستانی در ایران برای طالبان پذیرفتنی نیست و فشار بر قوم هزاره و آزار و اذیت قوم هزاره از سوی طالبان بخاطر پیوستگی فرهنگی و علمی و زبانی دینی مردمان هزاره با مردمان ایران زمین است".
او در پایان سخنانش گفت: "با این مقدمه می توان گفت، که گروه طالبان در پی انتخاب ایران یا روسیه یا امریکا برای همکاری دراز مدت نیست بلکه اولویت گروه طالبان دفع فشارهای سیاسی و اقتصادی است و کسب منافع اقتصادی و سیاسی بر پایه روابط محدود و غیررسمی با ایران و روسیه و امریکا است و گروه طالبان می خواهد بدون رسمیت شناختن رابطه حسنه با همسایگان و ضمن توسعه ایدئولوژی مذهبی خود در جوامع همسایگان افغانستان از مزایای اقتصادی و صنعتی و ثروت این کشورها بهره مند گردد و ترفند طالبان برای رسیدن به این خواسته، اقدامات محدودِ ایذایی و خرابکارنه ، بصورت غیر رسمی و مخفیانه است که به موازات و هماهنگ با چنین سیاستی با رفتاری "وسط بازانه"و"فرصت طلبانه" منافع خود را تامین کند".
امریکا با دشمنی که با ایران دارد تلاش می کند تا کشورهای همسایه ایران با ایران پیوندهای خوبی نداشته باشند
آقای افشار یکتن از تحلیگران سیاسی و فعال فرهنگی افغانستانی با اشاره به سخنان قمی دیدگاهش را درباره این که گروه طالبان ایران را انتخاب می کند یا امریکا را چنین روشنی انداخت: "در بحث صحبت های جناب آقای قمی نکته ای دقیقی اشاره شده و به هر حال یک نکته ای پوشیده و خاصی هم نیست طبیعی است که امریکایی ها با توجه خصومت دیرینه ریشه ای و راهبردی که با جمهوری اسلامی ایران دارند، تلاش می کنند که کشورهای همسایه ای ایران حداقل تعامل را با ایران داشته باشد و در نهایت اونا تلاش می کنند که حتی بتوانند کشورها و حکومت های را در کشورهای ماحول ایران روی کار بیارند که نگاه سیاسی شان و منافع شان در تضاد با منافع ایران باشه در همین راستا خوب نگاه می کنیم که در آذربایجان هم تلاش می کنند، که حکومت را به طرف سوق بدهند که مایل به سیاست های رژیم صهیونیستی و غربی باشد. همین طور در حوزه کشورهای خلیج فارس. به هر حال کشورهای را اونا حمایت می کنند و تشویق می کنند که سیاست های خصمانه نسبت به ایران داشته باشند در عراق هم اونا تلاش کردند، که در انتخابات هر دوره ای عراق تاثیر گذار باشند و افراد همسو با جریان های غربی را روی کار بیارند و افغانستان هم از این قاعده جدا نیست افغانستان با داشتن مرزهای چند صد کیلومتری با ایران همیشه از یک اولویت خاص در سیاست های کشورهای غربی و امریکا برخوردار بوده امریکایی ها تلاش می کنند که زمین بازی و زمین جنگ و نبرد با ایران را در کشورهای همسایه خصوصا در افغانستان منتقل بسازند با روی کار آمدن حکومت طالبان در افغانستان، امریکایی ها آرزود داشتند و پس از این هم تلاش می کنند تا حکومت طالبان را در برابر ایران ایستاد کنند در برابر کمک های مقطعی که امریکایی ها دارند از اقتصاد افغانستان انجام می دهند در قالب بسته های پشتیبانی کننده ماهانه که به بانک مرکزی افغانستان روان می کنند اونا حتمن از طالبان انتظار دارند که در برابر ایران سیاست خصمانه در پیش بگیرند و حداقل از نزدیک شدن زیاد ایران پرهیز کنند".
انتخاب ایران یا امریکا از سوی گروه طالبان بستگی به درایت و حوزه اندیشه و سطح دانش گروه طالبان دارد
افشار افزود: "اینکه طالبان کدام روی کرد را انتخاب خواهد کرد، ایا امریکا را انتخاب می کنه یا ایران را، بستگی به درایت و حوزه اندیشه و سطح بینش از اونا از تحولات سیاسی منطقه و گذشته افغانستان دارد و طالبان اگر حد اقل تاریخ دو دهه گذشته افغانستان را خوب مطالعه کرده باشد و نگاه کرده باشند که امریکایی ها با نزدیک ترین دوستان خودش مانند اشرف غنی که در حقیقت مهره ها مستقیم امریکایی ها بودند، و در زیر چتر استخبارات امریکایی پرورش پیدا کرده بودند بزرگ شده بودند و در عرصه سیاسی افغانستان صاحب قدرت شده بودند وقتی با نزدیک ترین مهره های خودش به چه شکلی رفتار کرد و وقتی منافع اش ایجاب نکرد اونا را مانند یک دستمال کاغذی کهنه دور انداخت اگر این شناخت دقیق را از امریکایی ها پیدا کنند این که هر کشوری که با امریکایی ها از سر دوستی هر کشور مسلمانی که از سر دوستی با امریکایی بیرون شده نهایتا به بدترین شکل ممکن اوضاع اقتصادی سیاسی و امنیتی ازو به هم ریخته و نمونه اش عراق، افغانستان و لیبیا، مصر، تونس است. این ها کشورهای بودند که پیوسته مسئولان و سیاستمداران و حاکمان اونا در تعامل نزدیک و از دوستان امریکایی ها به شمار می رفتند ولی وقتی منافع امریکایی ها ایجاب کرده نزدیک ترین دوست های خود را به بدترین شکل کنار گذاشته. اگر طالبان این نگاه مطالعاتی عمق را داشته باشند شناخت درستی از امریکا پیدا کرده باشند طبیعی است که در این گزینش جانب امریکا را نخواهند گرفت".
او درباره شناخت گروه طالبان درباره ایران گفت: "بازهم اگر طالبان منطقی فکر کنند، عقلانی فکر کنند و نسبت به ایران یک مطالعه دقیقی داشته باشند متوجه میشن ایران برغم از اینکه گروه طالبان در دور اول چیرگی شان یک نگاه خصمانه با ایران داشتند حتی در کنسولگری مزار شریف دیپلماتان ایرانی را به شهادت رساندند اما با تمام این سیاست خصمانه شاهد بودند که ایران به دلیل از اینکه یک نگاه انسانی و خون شریکی با ملت افغانستان احساس می کنه کوشش کرده که دایما تنش ها را به حداقل ممکن کاهش بدهد. در راستای التیام زخم های ملت افغانستان او چیزی که از توانش بر می آید انجام بده و میلیونها مهاجر را با وجود همه ای تحریم ها ظالمانه ای که غرب در برابر ایران اعمال کرده پذیرا بوده و زمینه ای تحصیلی صدها هزار کودک افغانستانی را در کشور ایران فراهم کرده واز هیچ نوع مساعدتی برای زندگی و رفاه حال ملت افغانستان دریغ نکرده و حتی حاضر بوده که در نوع حکومت داری خوب مشوره های نیک به طالبان بده اگر این نگاه پژوهشی و درست را نسبت به ایران داشته باشد طبیعی است که حق حکم می کنه که به جای گزینش امریکایی که هزاران کیلومتر از افغانستان دور است و هیچ منافع ملی و واقعی اش با منافع افغانستان گره نخورده باید جانب همسایه را بگیره همسایه ای که به هر بخواهیم یا نخواهیم این دو ملت و این جغرافیا را هیچکس نمی تواند و نتوانسته در جریان هزاران سال گذشته از هم دور کنه در آینده هم این کار ممکن و لحاظا طبیعی است که باید هر حکومتی در افغانستان از آن میان گروه طالبان باید اولویت را به کشور های همسایه بده از آن میان ایران".
یادآوری می کنیم، که گروه طالبان پس از یک معامله پیچیده و پنهانی با امریکا در پانزدهم اگوست سال گذشته میلادی یکبار دیگر بر افغانستان بدون درگیری چیره شد و اشرف غنی رئیس جمهور و همکارانش با چند چرخبال از این کشور به سوی ازبیکستان گریختند و کشور را در خلای رهبری قرار داد و سبب فروافتادن حکومت بیست ساله ای جمهوریت در افغانستان شد.
هم اکنون افغانستان بیش از یکسال می شود، که زیر کنترل گروه طالبان قرار دارد و اقتصاد این کشور فروپاشید و سطح فقر از نود درصد به بالا است. جنگجویان گروه طالبان مخالفانش را به شکل بسیار وحشیانه شکنجه و تیرباران می کنند.