به گزارش اسپوتنیک به نقل از ایسنا، روابط‌عمومی بنیاد سعدی نوشته است، برنامه شب چله با فارسی گویان جهان با اجرای "فوژان احمدی"، گوینده صداوسیما و دکترای زبان و ادبیات فارسی ایران و با حضور "سوگل مشایخی"، دکترای جامعه‌شناسی فرهنگی و دانش‌آموخته ادبیات و مدرس دوره‌های مثنوی و حافظ شناسی، "نسرین تیموریان"، مدیرکل روابط‌عمومی سامانه جامع کتاب و فرهیختگان بوکبال و دبیر ملی باشگاه‌های کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران به صورت زنده در صفحه اینستاگرام بنیاد سعدی برگزار شد.
"احسان شکراللهی"، رئیس مرکز تحقیقات زبان فارسی بنیاد سعدی در هند، "ماریا گن"، استاد دانشگاه دولتی زبان‌شناسی و مسئول مرکز آموزش زبان فارسی مسکو، "حامد باقری"، شاعر و عضو خانه ادبیات افغانستان، "آرمینا سرکیسیان"، استاد زبان فارسی دانشگاه دولتی زبان‌های خارجی ایروان ارمنستان، "نورلان بیک بالتابایف"، استاد زبان فارسی دانشگاه بیشکک قرقیزستان، "صوفیا گاگوشیدزه"، مسئول آموزش زبان فارسی در دانشگاه تفلیس از طرف رایزنی فرهنگی ایران در گرجستان، "احمد شهریار"، شاعر، مترجم و پژوهشگر پاکستانی، و "اشواق صباح"، استاد زبان فارسی رایزنی فرهنگی ایران در عراق و کارمند دانشگاه بغداد از جمله مهمانان مجازی این برنامه بودند.
در ابتدا فوژان احمدی، مجری برنامه ضمن ارج نهادن به زحمات بنیاد سعدی در راستای گسترش زبان فارسی در جهان گفت: بنیاد سعدی به‌همراه دیگر سازمان‌ها، حدود ۱۰ سال است، تلاش می‌کند زبان فارسی را در تمام دنیا گسترش دهد. ما به هرکس از کشورهای خاورمیانه و دورتر به زبان فارسی عشق می‌ورزد و تلاش می‌کند تا متون کلاسیک و امروز فارسی را بخواند و بفهمد، افتخار می‌کنیم و دوست داریم روزبه‌روز بر تعداد این افراد اضافه شود.
خوشحالی جوان ایتالیایی از یادگیری زبان فارسی
در ادامه سوگل مشایخی، مدرس دوره‌های مثنوی و حافظ‌شناسی درباره شب چله گفت: مناسبت‌های دینی و آیینی، ایستگاه‌هایی برای تأمل و تفکر دوباره و بهانه‌ای برای مطالعه بیشتر هستند تا تغییری در ما ایجاد شود، وگرنه صرف برگزاری آیین ها ما را در زمره مناسک‌گرایانی قرار می‌دهد که به معانی آن توجه نمی‌کنیم.
او ضمن افتخار به بنیادهایی نظیر بنیاد سعدی که برای گسترش زبان فارسی تلاش می‌کنند، ادامه داد: خوشبختانه کتاب‌های خوبی در زمینه آموزش زبان فارسی در بنیاد تألیف شده‌است و دانشجویان و اساتید خارجی از آن استفاده می‌کنند.
مشایخی با اشاره به تجربه رویارویی با یک استاد جوان ۴۰ ساله ایتالیایی و مدرس زبان فارسی در دانشگاه آکسفورد در همایش مولانا گفت: جمله اول این جوان اهل ایتالیا این بود که "خوشحالم و افتخار می‌کنم که به شیرین‌ترین زبان جهان صحبت می‌کنم".
او در ادامه افزود: باعث خوشحالی‌ست که چنین ادبیات غنی‌ای داریم و اولین و بزرگترین دارایی ما فرهنگ و زبان فارسی‌ست.
این جامعه‌شناس فرهنگی درباره تاریخچه شب چله تشریح کرد: اولین اقوام از سمت فلات ایران و سیبری (مناطق سردسیر کم‌خورشید) آمدند و توجه‌شان به خورشید، فصل‌ها و انقلاب زمستانی جلب شد و در نتیجه تلفیقی از آیین میترا و مهرپرستی ایجاد شد و اعضای هر خانواده برای پیروزی نور بر ظلمت، گرد یکدیگر آمدند.
مشایخی با اشاره به آیین‌ها و عناصر مورد استفاده در این شب توضیح داد: یکی از این عناصر قرار گرفتن کنار یکدیگر است که موجب تبادل اطلاعات و افزایش نور و آگاهی می‌شود. عنصر بعدی طرب و شادی و سازهایی‌ست که در این شب نواخته می‌شود. همچنین خوراکی‌ها، خواندن شعر و گرفتن فال نیز جزو عناصر بعدی هستند.
انتقال اشعار فارسی، کمک بزرگترها به نسل آینده
نسرین تیموریان، مدیرکل روابط عمومی سامانه جامع کتاب و فرهیختگان بوکبال در ادامه با اشاره به اهمیت دو نکته در تأسیس کتابخانه، بیان کرد: یکی از بهترین وسایلی که به کمک آن در سنین سالمندی فضای همدلی و همفکری فراهم می‌شود، کتاب است. به‌کمک کتابخوانی گفت‌وگو و تعاملات شیرینی اتفاق می‌افتد که از آسیب‌های این سن مانند بیماری آلزایمر و افسردگی پیشگیری می‌کند.
تیموریان درباره تجربه‌های شیرین حوزه آیین‌های سنتی، اظهار کرد: تجربه ما بر اساس تعامل با خانواده‌ها برای شاهنامه و مثنوی‌خوانی‌ست. حتی بسیاری از بزرگترها سواد نداشتند، اما با خوانش و تکرار شاهنامه و مثنوی اشعار آن‌ها را حفظ کرده و به نسل‌های بعدی(نوادگان‌شان) منتقل کرده‌اند.
مردم در مسکو با چهارماه فارسی‌آموزی، شعر می‌خوانند
ماریا گن، رئیس مرکز زبان فارسی رایزنی فرهنگی ایران در مسکو، درباره چگونگی جشن شب چله در روسیه گفت: تا پیش از شروع ویروس کرونا، مراسمی در دانشگاه مسکو برگزار می‌شد. در حال حاضر نیز، جشن شب چله معمولاً برای فارسی‌آموزان تازه‌وارد برگزار می‌شود. این دانشجویان تنها در چندماه فارسی را آموختند و از دانشگاه‌های مسکو کنار یکدیگر جمع شده و شب چله را جشن گرفتند. آن‌ها حتی توانستند ابیاتی را حفظ کنند. همچنین به مسابقه و فال حافظ علاقه نشان دادند.
او ضمن اشاره به نبود رسم شب یلدا در روسیه، افزود: با وجود این‌که این رسم در روسیه وجود ندارد، سال‌هاست در این مرکز مراسم خوبی در این ایام برگزار می‌شود. سال پیش به‌دلیل وجود بیماری کرونا، این جشن به‌صورت آنلاین برگزار شد. امسال نیز علی‌رغم کرونا و مشکلات بسیار، قرار است برای اولین بار در روز ۳۰ آذرماه، همزمان با پایان دوره فارسی‌آموزان، برنامه‌ای برای اختتامیه و شب چله برگزار شود.
رئیس مرکز زبان فارسی رایزنی فرهنگی ایران در مسکو، از تجربه‌اش به‌عنوان استاد سطح مقدماتی زبان فارسی گفت: بخشی از افرادی که برای فارسی‌آموزی به مرکز مراجعه می‌کردند، دانشجو نبوده و بین ۱۴ تا ۷۰ سال سن داشتند. آن‌ها به فرهنگ و زبان ایران علاقه ویژه‌ای نشان می‌دادند و قصدشان از یادگیری فارسی این بود که شعر حفظ کرده و بخوانند. بسیاری از آن‌ها تنها با چهارماه فارسی‌آموزی و با وجود مشغله کاری، می‌توانند شعر بخوانند.
ماریا گن در پایان شعری از حافظ با مطلع "ساقی به نور باده برافروز جام ما / مطرب بگو که کار جهان شد به کام ما" برای حضار خواند.
آموزش زبان فارسی در مدارس هند
در ادامه، احسان شکراللهی، رئیس مرکز تحقیقات زبان فارسی بنیاد سعدی در دهلی‌نو نیز درباره وضعیت زبان فارسی در هند گفت: در سال ۲۰۲۰ مجلس هند قانونی تصویب کرد که در سیاست جدید، زبان فارسی از دایره زبان‌های خارجی خارج شد و به‌عنوان یکی از زبان‌های کلاسیک امکان آموزش در مدارس هند را به دست آورد. بنابراین، هندیان برای هویت‌شناسی می‌بایست زبان فارسی را زنده نگه دارند.
برگزاری هرساله برنامه شب چله در قرقیزستان
نورلان بیک بالتابایف، استاد زبان فارسی دانشگاه بیشکک قرقیزستان در ابتدا درباره وضعیت زبان فارسی در کشورش گفت: هرسال کیفیت آموزش بهتر می‌شود و همه این‌ها با کمک و یاری رایزنی فرهنگی ایران و حمایت مستقیم بنیاد سعدی در قرقیزستان صورت می‌گیرد. در حال حاضر در چهار یا پنج دانشگاه و مدرسه محلی قرقیزستان زبان فارسی تدریس می‌شود. البته وضعیت کشور ما قابل مقایسه با هند و روسیه که جمعیت بیشتری دارند، نیست، اما مجموع فارسی‌آموزان بالغ بر هزار نفر می‌شود.
او درباره شب چله در قرقیزستان نیز توضیح داد: چندسال است که در قرقیزستان همزمان با آداب و رسوم قدیمی ایرانیان مانند نوروز و... دانشجویان با جشن شب چله آشنا می‌شوند و هرسال برنامه‌ای به این منظور در نظر گرفته می‌شود و امسال هم این برنامه در مرکز ایران‌شناسی فردوسی کتابخانه ملی قرقیزستان با حضور مهمانان مختلف برگزار می‌شود.
شب چله را در اصفهان شناختم
آرمینا سرکیسیان، استاد زبان فارسی دانشگاه دولتی زبان‌های خارجی ایروان ارمنستان نیز در این برنامه به دوران تحصیل خود در شهر اصفهان اشاره کرد و گفت: در دوران تحصیل در ایران و شهر اصفهان بهترین دوستانم را پیدا کردم که هرگز فراموش نمی‌کنم. من در ارمنستان، دوستی که بتوانم نام آن‌ها را دوست بگذارم، ندارم.
شب چله را خیلی دوست دارم
اشواق صباح، استاد زبان فارسی رایزنی فرهنگی ایران در عراق و کارمند دانشگاه بغداد دیگر مهمان این برنامه بود که درباره برگزاری شب چله در عراق عنوان کرد: شب چله در عراق وجود ندارد، اما خودم این شب را خیلی دوست دارم و خاطرات زیادی برایم داشته‌است.
شیوه برگزاری شب چله در ایران و افغانستان بسیار نزدیک است
در ادامه، حامد باقری، شاعر و عضو خانه ادبیات افغانستان، متولد و ساکن ایران گفت: شیوه برگزاری شب چله در افغانستان و ایران به دلیل اشتراکات فرهنگی دو کشور بسیار به هم نزدیک است.
این شاعر به دلیل روزگار ناخوش افغانستان شعر حافظ را با مطلع "تنت به ناز طبیبان نیازمند مباد / وجود نازکت آزرده گزند مباد" را خواند.
صوفیا گاگوشیدزه مسئول آموزش زبان فارسی در دانشگاه تفلیس نیز درباره سابقه آموزش زبان فارسی در گرجستان گفت: در گرجستان چنین مراسمی وجود ندارد، اما مراسم‌هایی‌که برای دانشجویان فارسی در دانشگاه برگزار و با استقبال خوبی روبه‌رو می‌شود.
آیین و رسوم ایرانیان در پاکستان در حال باب شدن است
در پایان احمد شهریار، شاعر، مترجم و پژوهشگر پاکستانی نیز بیان کرد: در پاکستان مراسمی نظیر شب چله برگزار نمی‌شود، اما چون مردم پاکستان تحت تأثیر این فرهنگ غنی هستند، آداب و رسوم ایرانیان نظیر سیزدهم نوروز و شب چله در حال باب شدن است.