سرور دانش، معاون دوم اشرف غنی، رئیس جمهور فراری افغانستان در صفحه فیس‌بوک اش نگاشته است که طی روزهای اخیر و بعد از تحولات جدید و تسلط گروه طالبان در کشور، بسیاری از دوستان از داخل و خارج کشور طی تماس های دوستانه از من پرسیدند که کجا هستم و در قبال تحولات جاری چه موضع دارم؟
قبل از هر سخنی باید بگویم که از بعد از ظهر یکشنبه ۲۴ اسد ۱۴۰۰ که نیروهای طالبان وارد کابل شدند، بلافاصله وارد خانه محل اقامتم در کارته ۳ شده و محافظین و تیم امنیتی مرا خلع سلاح و اسلحه و وسایط نقلیه دولتی و شخصی را با خود بردند و چندین بار خانه و دفتر ارتباطات و مهمانخانه و خانه ام را تلاشی کردند و چند نفر مسلح را هم در دروازه خانه و دفترم گماردند که به هیچ کس اجازه ورود نمی دادند. در چنین حالتی مجبور شدم که از فردای آن یعنی دوشنبه ۲۵ اسد وارد ترکیه شوم و طی این مدت از ترکیه اوضاع را تعقیب کنم تا زمانی که فرصت مناسب برای بازگشت فراهم شود.
در مورد تحولات جاری سخنان زیادی است که در فرصت باید تشریح شود اما در باره مسایل عمومی چند نکته کلیدی را به عنوان مواضع و خواسته های اساسی با مردم شریف افغانستان و دوستان و همکاران در میان می گذارم:
1. ما امروز به نظام سیاسی ای نیاز داریم که از حد اقل معیارهای پذیرفته شده حقوقی و سیاسی برخوردار باشد تا هم دنیا به آن اعتماد کند و هم همسایه ها و مهم تر این که مردم افغانستان بتوانند در سایه آن از حقوق اساسی خود برخوردار شوند و ثبات، نظم، امنیت و عدالت هم تأمین گردند. ما نمی توانیم برای بار دیگر افغانستان را به انزوا ببریم و از جهان قطع رابطه کنیم و یا بار دیگر آن را پناهگاه تروریسم جهانی بسازیم و همه دنیا را در خطر قرار بدهیم.
2. اکنون که کابل به تصرف گروه طالبان درآمده است، هرچه زودتر باید امنیت جان و مال مردم تأمین گردد و از بی نظمی و چپاول دارایی عامه و خصوصی جلوگیری شود و به منظور ارائه خدمات عمومی به مردم، ادارات دولتی فعال گردند.
3. به زودترین فرصت ممکن باید «نظام مشروع منتخب» ایجاد گردد. انتخابات یک اصل پذیرفته شده جهانی بوده و هیچ مغایرتی با اصول و احکام دین مقدس اسلام ندارد و بنیاد یک نظام مشروع مردمی را تشکیل می دهد و تسلط از طریق تغلب و قوه قهریه هیچگاه مشروعیت آفرین نیست.
4. انحصار قومی و حزبی قدرت به هیچ صورت قابل قبول نیست. ایجاد دولت فراگیر با مشارکت عادلانه همه اقوام تنها راه حل اساسی قضیه است. تجربه گذشته نشان داده که هیچ گروه و قومی از صحنه سیاسی و اجتماعی افغانستان قابل حذف نیست و «سیاست حذف» و «انحصار قدرت» همواره باعث شکست حاکمان انحصار طلب شده است.
5. قانون اساسی فعلی باید نافذ بماند تا زمانی که قانون اساسی جدید توسط لویه جرگه قانون اساسی به تصویب برسد. بدون قانون اساسی هیچ نوع نظام و ساختار سیاسی با ثبات شکل نمی گیرد. قانون اساسی کنونی افغانستان یکی از بهترین قوانین است.
6. قوانین دیگر کشور در عرصه های مختلف مدنی، جزایی، تجارتی، اداری و غیره نیز همچنان باید نافذ بمانند تا زمانی که به صورت قانونی و توسط مرجع مشروع قانونگذاری، قوانین مربوطه مطابق به نیاز کشور لغو یا تعدیل شوند. «قانون» عنصر اصلی در تأمین «نظم» و «عدالت» است و بدون قانون، کشور به جنگل دیگری از توحش و بی نظمی و گسست تبدیل می شود.
7. رسمیت داشتن «فقه جعفری» برای اهل تشیع همچون گذشته یک خواست اساسی و غیر قابل عبور است.
8. کرامت انسانی و حقوق بشر یک ارزش جهانی و مورد قبول اسلام است و باید مورد حمایت قرار گیرد. رعایت حقوق زنان در چوکات معاهدات بین المللی و قوانین ملی از بدیهیات زندگی امروز است و نمی توان تحت هیچ عنوان و بهانه ای، حقوق نیمی از پیکر اجتماع را نادیده گرفت.
9. آزادی بیان و رسانه های آزاد از مهم ترین دستاوردهای مردم افغانستان در 20 سال اخیر بوده و باعث رشد و شکوفایی فکری و فرهنگی و سیاسی در کشور شده است. باید این حق بشری و شهروندی را پاس بداریم و در مقابل مخالفان آزادی بیان با قامت استوار ایستاد شویم و از رسانه های آزاد حمایت کنیم.
10. استخدام در اداره عامه بر اساس لیاقت و شایستگی و با شیوه شفاف انجام شود و از تبعیض قومی و سیاسی و حذف کادرهای ورزیده و با تجربه پرهیز شود.
11. وحدت ملی و همدلی و همبستگی همه اقوام برای ما یک اصل است. اما نباید وحدت ملی چماقی شود برای اعمال تبعیض و سرکوب. وحدت ملی بدون رعایت عدالت اجتماعی و احترام به حقوق شهروندی همه اقوام ناممکن است. امروز باید همه اقوام همدیگر را درک کنند و از تکروی های قومی و مذهبی پرهیز شود و به نمادهای وحدت ملی و حقوق شهروندی تمام شهروندان کشور احترام گذاشته شود. در این رابطه شکستن تندیس شهید وحدت ملی استاد مزاری و بی احترامی به نمادهای دیگر نه تنها قوت کسی را نشان نمی دهد بلکه نشان دهنده ضعف و شکست مرتکبان آن است و باعث می شود که خصومت ها و شکاف ها بین اقوام بیشتر گردد.
12. ما در گذشته هم طرفدار جنگ و خشونت نبوده ایم و بر مبارزات سیاسی و مدنی مسالمت آمیز تأکید می کردیم و حالا هم بر این باور و استتراتژی خود پایبند هستیم مگر این که جوانب دیگر به حقوق بنیادی ما توجه نکند و جنگ و خشونت بر ما و مردم ما تحمیل گردد.
بدین جهت بهترین و منطقی ترین راه برای حل منازعات و اختلافات، مذاکره، گفتگو و تفاهم است برای وصول به یک توافق عادلانه و زندگی صلح آمیز و ثبات سیاسی مطمئن و پایدار.
13. مردم هزاره و رهبران و روشنفکران آنان در کنار سایر اقوام در طول سال های پسین، پیشرو مبارزات عدالتخواهی و آزادی طلبی بوده و همواره برای کسب علم و رشد فرهنگی جامعه و تأمین حقوق شهروندی و حاکمیت عدالت و آزادی و مردم سالاری تلاش کرده اند و از این جهت هیچگاه احساس پشیمانی ندارند و به این حرکت خود همچنان ادامه می دهند. ما همیشه با سربلندی و با عزت، از عدالت و برابری و دیانت و وحدت و منافع ملی و مصالح عمومی مردم سخن گفته ایم. ما همان شعارها و آرمان هایی را که دیروز و پریروز فریاد کردیم امروز هم فریاد می کنیم، زیرا این راهی است که به خیر و فلاح همه مردمان سرزمین ما است و از همه هموطنان آزاده و شخصیت ها و احزاب و گروه های سیاسی دیگر نیز انتظار داریم در این حرکت عدالت طلبانه ما را یاری رسانند.
14. از همه مردم هزاره و اهل تشیع جدا تقاضا می کنم که وحدت و اتفاق خود را بیش از پیش حفظ و تقویت کنند. در شرایط حاضر هر حرکتی در جهت دامن زدن به اختلافات سیاسی و فکری، خیانت به سرنوشت و منافع مردم است و بدین جهت من از همه دوستان، همفکران و همکاران خود صمیمانه می خواهم که با وجود سلایق متفاوت، اتفاق و وحدت صف مردم را بیش از هر چیزی دیگر مورد توجه قرار دهند. تعدد حزبی در شرایط عادی یک امر پسندیده است ولی در وضعیت کنونی، ما به وحدت و همدلی بیشتر نیاز داریم.
به همه دوستانم اطمینان می دهم که فعالیت فکری - فرهنگی ما در جهت بیداری و رشد فکری مردم و انسجام نیروهای تحصیلکرده و نخبگان فکری و تقویت مبازات سیاسی عدالتخواهانه، مطابق به شرایط همچنان ادامه خواهد یافت.