هنری کرالی، رییس شعبه افغانستان بانک جهانی گفته است: “افغانستان در دو دهه اخیر در راستای بهبود کیفیت معارف پیشرفت چشم‌گیری داشته است، اما ۳.۵ میلیون کودک همچنان به مکتب نمی‌روند، و نیم مکاتب کشور هنوز هم زیرساخت حداقل ندارند“.
وی خاطر نشان ساخت که تمویل مالی اضافی به حکومت افغانستان کمک می‌کند تا شرایط تدریس را بهبود بخشد و کودکان بیشتر را شامل مکاتب کند.
در حال حاضر در بیشتر از روستا‌های کشور تعداد زیادی از دانش‌آموزان دسترسی به مکتب با زیر ساخت ابتدایی ندارند.حتا در کابل بیشتر از مکاتب با کمبود شدید کتاب‌های درسی، نبود میز و چوکی و صنف‌های درسی مواجه اند.
نجیبه آرین، سخنگوی وزارت معارف می‌گوید:
«درحال حاضر ۹'۷ میلیون دانش‌آموز مصروف آموزش هستند، ۴۲ درصد آن‌را دختران تشکیل می‌دهند. در سراسر کشور حدود ۱۸هزار باب مکتب وجود دارد. ۲۲۰هزار آموزگار مشغول تدریس برای دانش‌آموزان هستند».
پروژه بانک جهانی قرار است روی دوبخش تمرکز داشته باشد؛ دسترسی شاگردان به آموزش و پرورش و ساخت و ساز مکاتب می‌باشد.
خانم نجیبه، پروژه «استاد شاگردی» را تاحدی موفق می‌داند بخصوص در کلان شهرها و شاگردانی که دارای امکانات بهتر بودند.بی‌بی سروری سنگری از جمله لیسه‌های دخترانه در کابل است. با این‌که از امکانات نسبتا بهتری برخوردار است، بازهم چالش‌های مرتبط به خود را دارد.
منیژه مشفق، مدیر این لیسه به اسپوتنیک افغانستان می‌گوید:
«این مکتب از امکاناتی خوبی برخوردار است. ما توانستیم با همکاری والدین شاگردان در تدریس دانش‌جویان در دوره کرونا موفق باشیم امتحان که از شاگردان گرفته شد بیان‌گر این موضوع است».
در مرکز افغانستان کابل، بیشتر از مکاتب ساختمان زیربنایی نداشته و با نبود کتاب درسی و صنف درسی مواجه اند. اوضاع در شهرها و ولایت‌های دور کابل به مراتب اسف‌بار بوده و نیاز به کمک جدی دارد.
لیسه عالی غلام حیدرخان از جمله مکاتب‌های مشهور کابل است و از اوضاع بهتری در سطح شهر برخوردار است. زیبایی و سرسبزی این مکتب توسط شاگردان و آموزگاران این مکتب بوجود آمده است.
تعریف که کارمندان در این مکتب از معارف دارند: معارف از مردم، برای مردم است.
امکانات و زیبایی موجود در این مکتب از بودجه معارف نبوده و وزارت معارف سهم اندک در ساخت و ساز این مکتب دارند.
اسدالله کوهستانی، مدیر لیسه غلام حیدرخان می‌گوید:
«ما مکتب را یک محیط آموزشی برای شاگردان آماده کرده ایم. توانستیم درس‌های متوقف شده از سال گذشته را جبران کنیم و پلان سال جاری را به نحو احسن پیش ببریم مشکل اصلی ما نبود کتاب درسی برای دانش‌آموزان است».
لیسه غلام حیدرخان، روزانه در حدود یک‌هزار درخواستی برای شمولی در این مکتب دارد؛ اما به دلیل نبود صنف‌های درسی نمی‌تواند شاگرد بیشتر بپذیرد.
این‌که با پول کمک شده از سوی بانک جهانی مشکل معارف در افغانستان حل خواهد شد یا نه معلوم نبوده و بیشتر دانش‌آموزان در مرکز و ولایات کشور با وجود تمام چالش‌های امنیتی و اقتصادی به خواندن و نوشتن ادامه می‌دهند.