مشکل دائمی/ چرا پناهندگان افغان در ایران بازهم قربانی شدند؟

حادثه آتش گرفتن یک موتر حامل شهروندان افغانستان که منجر به کشته و زخمی شدن شماری از مهاجران شد، نمونه بارزی از نقض حقوق بشر در مسیر مهاجرت است.
Sputnik

موتر حامل 13 مهاجر افغان در شهر یزد ایران آتش گرفت که در پی آن 3 تن از سرنشینان آن جان باخته و پنج تن دیگر زخمی شدند. ویدیویی که در رسانه های اجتماعی دست به دست شد، نشان داد که چند سرنشین یک موتر در حال سوختن بودند .

برخی کاربران افغان با راه‌اندازی هشتگ «کمی آب بیار که سوختم» تیراندازی نیروهای ایرانی به موتر حامل اتباع افغانستان در یزد ایران را شدیداً محکوم کردند و از دولت افغانستان خواستند به این حادثه به ‌گونه جدی رسیدگی کند.

مقامات در افغانستان ابراز داشتند که در مورد تیراندازی نیروهای انتظامی به موتر حامل مهاجران افغان در یزد ایران به گونه جدی پیگیری و تحقیق می‌کنند.

نتایج تحقیقات به کجا رسید؟ بهترین راه حل برای مشکل پناهندگان افغان در ایران چه خواهد بود؟

«پیرمحمد ملازهی» کارشناس ارشد مسائل افغانستان  در صحبت با اسپوتنیک، با اشاره  به تایید و تکذیب حادثه از سوی دو کشور اظهار داشت: در این مسئله دیدگاه های متفاوتی موجود است، بدین معنا که جانب افغانستان این مسئله را از جهت خود می‌بیند و معتقد است که ایران باید پاسخگو باشد، اما جانب ایران خود را حق به جانب می داند و می‌گوید بر طبق قوانین خود عمل نمودند.

 کارشناس ایرانی گفت: نیرو های انتظامی ایران وظیفه دارند که در صورت تردید اخطار صادر کنند و اگر به اخطار پلیس توجه نشود، پلیس به قاچاقچیان شلیک می‌کند، چه قاچاقچی مواد مخدر باشد، چه قاچاقچی انسان. افغانستان بیشتر به این مساله از منظر انسانی نگاه می کند.

عفو بین‌الملل خواهان بررسی آتش‌سوزی موتر پناه‌جویان افغان در ایران شد
«در چنین فضا متاسفانه برخی کشورها و رسانه‌های که خواهان برهم زدن روابط دو کشور هستند سعی دارند از این وضع استفاده نموده و آب به آسیاب دشمن بریزند. اما من معتقدم دو طرف باید به دور از احساسات هر چه سریع تر نسبت به همکاری هیات های تعیین شده برای بررسی این مساله تلاش کنند و نتایج و مدارک و مستنداتی را که دارند مطرح کنند و اگر خطا و قصوری در هر یک از طرف‌ها اتفاق افتاده آن را بپذیرند و به ترمیم روابط اقدام کنند نه این که با کش دادن این مساله عملا فضا را در اختیار رسانه های جهت دار قرار دهند».  

وی با بیان اینکه مسئولان ارشد افغانستان و ایران  باید عقلانی برخورد کنند و از احساسات و سوءاستفاده از شرایط بپرهیزند  خاطرنشان کرد:

«فقط دولت‌ها است که باید به همکاری هم راه حل این مشکل را پیدا کنند. ما دو کشور همسایه هستیم و در ادوار تاریخ از مناسبت خوبی برخوردار بوده‌ایم . این حوادث نباید باعث شود که مناسبات دو کشوری که دارای  فرهنگ، دین، زبان و تاریخ مشرک هستند بر هم بخورد. این مسایل را می توان به گونه  دیپلماتیک حل نمود».

ما می دانیم که افرادی که داخل ایران می ‌‎شوند دو گروه هستند. یک گروه که برای کار و زندگی داخل ایران می شوند و گروه دوم افرادی می‌باشند که از خاک ایران می گذرند و داخل ترکیه می‌شوند و مقصد اخیر شان هم کشور های اروپایی است. ایران و افغانستان باید با هم توافق کنند که ورود افغان‌ها به داخل خاک ایران شکل قانونی پیدا کند. در حال حاضر بیش از سه میلیون اتباع افغان در ایران به سر می‌برند که بسیاری از آنها از همین روش های غیرقانونی وارد ایران شده‌اند.

آیا می توانیم با در نظر داشت اینکه پلیس ایران مکلف به محافظت از مرز ها و دفاع از منافع ملی کشور شان هستند طرف ایرانی را مقصر بدانیم؟ افغانستان چگونه می‌تواند از قاچاق انسان جلوگیری کند؟

ذکیه سنگین، نماینده ولایت پروان در مجلس در صحبت با اسپوتنیک گفت:

شرایط کشور ما طوری است که افغان‌ها به ویژه جوانان وادار شده‌اند که به کشور های دیگر از جمله ایران و پاکستان مهاجرت کنند.  گرچه ما با کشور پاکستان هم مشکلاتی داریم اما پیشامد های که در ایران رخ داده، تا کنون مثال آنها در کشور های دیگر با افغان‌ها صورت نگرفته.

«بنابر قوانین و مناسبات بین‌المللی با همسایگان، دولت افغانستان مکلف است که در برابر چنین واقعات  دولت ایران را وادار به پاسخگویی کند که چرا مهاجران افغان گاهی به دریا انداخته شده و زمانی دیگر به آتش کشیده می‌شوند. درخواست ما این است که نمایندگان دیپلماتیک دولت افغانستان در داخل ایران باید به گونه جدی این مسئله را پیگیری کنند».

خانم ذکیه سنگین گفت: این بار نخست نیست که چنین واقعات رُخ می‌دهد. ما اطلاع داریم که مهاجران افغان در داخل ایران بارها به گونه بیرحمانه مورد لت وکوب قرار گرفتند. آنها بارها بدون اینکه جرم شان ثابت شده باشد اعدام  شده، چندین مهاجر از سوی ایرانیها کشته و کودکان افغان مورد تجاوز جنسی قرار گرفته‌اند که تمام این اتفاقات تا امروز پیگیری نشده و کسی هم پاسخگو نبوده است.

«دولت ما پیش از این نتوانست واقعات را که در گذشته صورت گرفته بود درست پیگیری کند و همین بی تفاوتی ‌نیز باعث شده که شاید ایران نیز حملاتی بیرحمانه شان را بالای مهاجران افغان بیشتر کرد. اما واقعه اخیر از مرز انسانیت بیرون است و در برابر آن نباید سکوت صورت گیرد. صبر ما به سر رسیده، امیدوار هستیم که مانند رویداد های گذشته این جنایت به فراموشی سپرده نشود و در آینده  از تکرار حوادث مشابه  جلوگیری شود».
بحث و گفتگو