در روزهای 2-3 می در تاشکند یازدهمین ملاقات وزرای کشورهای عضو تفاهم نامه در باره همکاری منطقوی در عرصه کنترول بر مواد مخدر برگزار گردید. در ملاقات یک عده تمایلات نگران کننده، مربوط به افزایش تولید مواد مخدر در افغانستان و گسترش آنها در خارج از حدود این کشور برجسته ساخته شدند.
در کنفرانس دیپلوماتان از کشورهای عضو جامعه دول مستقل (روسیه، قزاقستان، قرغزستان، تاجکستان، ترکمنستان، ازبکستان، آذربایجان) که بطور حاد عواقب منفی ترافیک مواد مخدر افغانی را احساس میکنند و همچنان نمایندگان ساختارهای بین المللی که در منطقه کار میکنند: سازمان آغاخان در باره انکشف، سازمان همکاری شانگهای، مرکز هماهنگی اطلاعاتی منطقوی آسیای مرکزی در باره مبارزه با گسترش مواد مخدر و اداره سازمان ملل متحد در باره مواد مخدر و جنایات شرکت ورزیده بودند.
ولی، در جمله شرکت کنندگان کنفرانس افغانستان، از جای که تهدید عمده مواد مخدر برای جهان ناشی میگردد، کفایت نمی کرد. از زمانیکه حکومت در کابل در سال 2001 تحت کنترول ایالات متحده قرار گرفت، تولید مواد مخدر ده ها بار افزایش یافته و امید به شرکت افغانستان در مبارزه با تجارت مواد مخدر حد اقل عجیب به نظر میرسد.
گفتن اینکه تولید مواد مخدر در افغانستان در حال شگوفانی است، مبالغه نخواهد بود. طبق معلومات اداره سازمان ملل متحد در باره مواد مخدر و جنایات، در سال 2017 کشت خشخاش به مقایسه سال 2016 به اندازه 87% افزایش یافته و حاصلات تریاک را رقم بی سابقه 9000 تن تشکیل داده است. در سال 2017 ساحه مزارع خشخاش تا 328000 هکتار رسید و به مقایسه سال 2016 به اندازه 63% افزایش یافته است. علت عمده تولید مواد مخدره همین توسعه کشت خشخاش می باشد که بیانگر مشی جدی «کنترول کنندگان» افغانستان در باره افزایش ظرفیت های تولیدی کاروبار مواد مخدر می باشد.
در عین حال ساحات مزارع نابودساخته شده طی یک سال تقریباً دوبرابر افزایش یافته است. اگر در سال 2016 به اندازه 355 هکتار از بین برده شده بود، پس ساحه مزاراع نابودشده در سال 2017 — به 750 هکتار رسید. تعداد ولایات که در آنها مزارع خشخاش نابود ساخته شده از 7 تا 14 افزایش یافته است. هیچکس قصد نابودساختن این بیزنس ندارد و مقیاس بیزنس توسعه می یابد. ساحه کشت خشخاش در ولایت بلخ تا 10 هزار هکتار، در قندهار تا 5،7 هزار هکتار، در نیمروز تا 2،6 هزار هکتار، در روزگان تا 6 هزار هکتار و در هلمند بزرگترین ولایت تولیدکننده تریاک ساحه کشت خشخاش تا 7،63 هزار هکتار (به اندازه 79%) افزایش یافته که در حدود نیم افزایش کلی را تامین میکند.
ولایت هلمند — تولیدکننده عمده مواد مخدر است و در اینجا تعداد زیادی لابراتوارهای تولید مواد مخدر وجود دارند. قبلاً هلمند ناحیه مسوولیت نیروهای انگلیسی بود، ولی بعداً کنترول آن به نیروهای امریکایی سپرده شد. بطور کال جنوب افغانستان 57% تولید تریاک (5200 تن)، شمال — 16% (1400 تن)، غرب — 13% (1200 تن) تامین میکند. تولید تریاک از نقطه نظر بها در افغانستان طی سال 2017 به مقایسه سال قبل به اندازه 55% افزایش یافته و به 39،1 میلیارد دالر، یا 7% محصول ناخالص ملی افغانستان رسیده است.
مقدار مواد مخدره مصادره شده در آسیای مرکزی طی یک سال اخیر نیز نگران کننده معلوم میشود. به گفته عبدلعزیز کاملوف وزیر خارجه ازبکستان که در کنفرانس تاشکند در تاریخ 3 می سخنرانی نمود، در سال 2018 مقامات جمهوری در حدود یک تن مواد مخدره مصادره کرده که به اندازه 41% نسبت به شاخص سال قبل بیشتر می باشد.
چند مسیر صدور مواد مخدره افغانی به بازارهای خارجی وجود دارند. مسیر شمالی از طریق تاجکستان، قرغزستان، ازبکستان و بعداً به قزاقستان، روسیه، اوکراین، بیلوروسیه یا کشورهای اطراف بالتیک به کشورهای اروپای شرقی، جرمنی و هالند میگذرد. مسیر بالقان از طریق ایران یا پاکستان، بعداً — از طریق بحر به ترکیه، کشورهای بالقان، اروپای جنوبی، مرکزی و غربی منتهی میشود. برعلاوه این کانال های انتقال مواد مخدر به هند و چین نیز وجود دارند.
در ماه مارچ سال گذشته مطبوعات ایران، به حواله کارشناسان افغان، نوشته بود که مفاد عمده حاصل از مواد مخدر را امریکایان دریافت میکنند. بدون مساعدت نظامیان امریکایی مواد مخدر افغانی به چنین مقیاس به اروپا رسیده نمی توانستند. امریکایان برای انتقال مواد مخدر از طیارات استفاده میکنند که از سرحدات بدون تلاشی عبور میکنند.
حضور نظامی امریکا در افغانستان توسعه بیزنس بین المللی مواد مخدر را تامین میکند. موقعیت استثنایی مناسب افغانستان امکان ترسیم قوه در جهات شمالی (آسیای مرکزی، روسیه)، شمال-شرقی (چین) و غربی (ایران) را تامین میکند. یکی از شیوه های ترسیم قوه — جنگ "مواد مخدر" علیه دشمنان جیوپولیتیکی امریکا می باشد.