س. راجا موهان (С. Raja Mohan) در مقاله منتشره در نشریه Indian Express (هند) در ادامه می نویسد، سطح اجماع سیاسی که بعد از مشوره های امریکا-روسیه-چین در اواخر ماه اپریل در مسکو بوجود آمد، روزنه امید برای تشکیل اساس پایدار برای صلح در این کشور که طی چهار دهه اخیر، به جز از جنگ، هیچ چیزی دیگر نه دیده، به بار آورد. ولی برخی کسان که شک دارند، گفته که مذاکرات ابرقدرت ها در باره افغانستان واقعاً هم دلچسپ اند، ولی، در باره توانایی آنها در مورد تشریک مساعی به سطح تاکتیکی میتوان اظهار تردید نمود.
امریکا، روسیه و چین در اعلامیه نهایی در پایان مشوره های راجع به یک عده شاخص ها جهت مساعدت به صلح در افغانستان به توافق رسیدند. اساس آن را چهار مساله:خروج نیروهای خارجی، جلوگیری از مبدل شدن افغانستان به پناه گاه برای تروریستان، قطع خشونت ها و اغاز نمودن گفتگوهای بین الافغانی تشکیل میدهد که ساختار نو سیاسی در کابل تعیین خواهد کرد.
این عناصر همین اکنون در پلان امریکا انعکاس یافته که زلمی خلیلزاد نماینده ویژه امریکا در باره افغانستان طی چند ماه اخیر جوابگوی تحقق آن می باشد. از آمادگی روسیه و چین از ابتکار صلح امریکا استقبال بعمل خواهد آمد. همبستگی بین المللی که در موج
زلمی خلیلزاد قبل از برگزاری مذاکرات سه جانبه در مسکو از جانب متحدین اروپایی تائید مشابه اصول همکاری متقابل با طالبان (سازمان ممنوع در فدراسیون روسیه — تبصره مدیریت مسوول) دریافت کرده بود. بعد از مذاکرات مسکو او در تویتر نوشته بود که موافقت نامه — «مرحله مهم» در راه رسیدن به صلح در افغانستان می باشد. اما کاملاً روشن است که کارهای زیادی هنوز در پیشرو قرار دارند.
در اعلامیه مسکو در مورد اعمار اجماع منطقوی بر این اساس اظهار امیدواری شده است. خلیلزاد ضمن تلاش جهت تشکیل اجماع وسیع از برخی پایتخت های منطقه، بشمول اسلام آباد و دهلی دیدن مینماید. هند حد اقل از بابت سه مساله در برخورد مشترک ابرقدرت ها ابراز نگرانی میکند.
اول — مساله آتش بس است. در هر منازعه این مهمترین عنصر است که شرایط را برای پیشبرد مذاکرات صلح فراهم می سازد. طالبان تا به حال به آتش بس با بی میلی برخورد نموده، چه رسد به قطع حملات بر مردم بی گناه ملکی در افغانستان. در اعلامیه سه جانبه، طبعاً، « به تلاش قوی مردم افغانستان جهت آتش بس کامل» اشاره شده است. «به مثابه گام نخست» سه دولت «همه جوانب را به توافق فوری راجع به فعالیت های مشخص در باره کاهش خشونت فرا میخوانند. خطاب به «همه جوانب» — یکی از آن نقاط مصالحوی توافق است که عدم علاقمندی نزاع با مقصر عمده خشونت و ترور در افغانستان — طالبان — را پنهان میکند.
مساله دوم — پناه گاه های طالبان در پاکستان می باشد. در اعلامیه مشترک این موضوع بطور قطع وجود ندارد. واشنگتن اکثراً پاکستان را به قطع نمودن حمایت از عوامل بی ثبات کننده از آنسوی سرحد دعوت میکند، در حال که مسکو و پیکن نمی خواهند بر اسلام آباد در مورد مساله پناه دادن به تروریستان فشار آورند. اگر دول بزرگ جهت متقاعدساختن جدی پاکستان به منظور امتناع از حمایت «طالبان» سعی نه نمایند، دورنمای صلح در افغانستان مغشوش خواهد ماند.
مساله سوم که دهلی نو را نگران می سازد، — خطر غیرقانونی ساختن حکومت در کابل در زمینه تلاش های شاندن «طالبان» به دور میز مذاکرت می باشد. خلیلزاد، با دعوت نکردن نمایندگان کابل به ملاقات اخیرش با طالبان، میتوانست پروسه صلح را خدشه دار سازد. روشن است که امریکا پیوسته بر نقش کابل در «گفتگوهای بین الافغانی» که در آن همه اقشار جامعه افغانی، بشمول حکومت و «طالبان» شرکت خواهند داشت، پافشاری مینماید.
طالبان، به نوبه خود، از گفتگو با کابل به هرشکل امتناع می ورزند. در اعلامیه مسکو روسیه و چین از امریکا حمایت نموده و از «طالبان» خواسته که هرچه زودتر در مذاکرات صلح با هیات وسیع نماینده افغان که در آن حکومت نیز شامل خواهد بود، شرکت نماید». در دهلی نو میخواهند بدانند که سه دولت چگونه میتوانند رعایت این مطالبات را، به ویژه اگر طالبان از تابعیت از آنها امتناع ورزند، تامین کنند.
مولف در اخیر می نویسد، چون هراس های هند برحق اند، دهلی نو میخواهد موافقت نامه ابرقدرت ها در باره افغانستان را زیرنظر داشته باشد و با آنها کار نماید.