بازدید ماه نوامبر هیات طالبان از پایتخت روسیه و شرکت آنها در ملاقات بین المللی "فرمت مسکو" در باره افغانستان به خبر پر سرو صدای واقعی سیاسی مبدل گشت. اگرچه نتایج عملی کنفرانس تا به حال موضع مورد بحث مناقشات داغ می باشد. در حال حاضر یک موضوع روشن است و آن اینکه قبلاً هیچگاه مواضع جوانب درگیر در منازعه افغانستان تا به این حد نسبت به یک دیگر نزدیک نشده بود.
احسان طاهری نماینده رسمی شورای عالی صلح افغانستان در مصاحبه با خبرگزاری «اسپوتنیک»؛ معلومات داد که چه وقت مذاکرات مستقیم بین مقامات رسمی کابل و «طالبان» آغاز میشود.
حکومت برای بحث در باره کدام مسایل با اپوزیسیون مسلح آماده است مذاکره کند و همچنان آیا افغانستان آماده است از حضور نیروهای خارجی امتناع ورزد؟
— ملاقات های بین المللی در باره حل بین الافغانی در میدان های مختلف، از جمله مسکو، صورت گرفته است. آخرین ملاقات در این مورد در ماه نوامبر صورت گرفت. در آن نشست، در پهلوی هیات شورای عالی صلح افغانستان، برای اولین بار در تاریخ کشور نمایندگان دفتر سیاسی طالبان حضور نیز داشتند.
شما نتائیج این کنفرانس و اهمیت آن برای پروسه بعدی صلح چگونه ارزیابی کرده میتوانید؟
— ملاقات در "فرمت مسکو" به یک گام مهم دیگر در راه حل صلح آمیز اوضاع در افغانستان مبدل گشت. این ملاقات نشان داد که مذاکرات بین حکومت کشور و«طالبان» در آینده زود ممکن است. این نشانه مثبت است و ما از فدراسیون روسیه و بازیگران منطقوی به خاطر برگزاری این ملاقات سپاسگذار می‌باشیم.
هنگام گشایش کنفرانس، شورای عالی صلح افغانستان از نام کشور (نه حکومت) از شرکت کنندگان دو خواهش بعمل آورد. اول اینکه — از آغاز مذاکرات مستقیم بین حکومت افغانستان و طالبان حمایت کنند و از ما (شورای عالی صلح)، بشمول روسیه و چین، حمایت نمودند.
دوم اینکه — ما خواهش نمودیم، تا هرگونه مساعدت به مذاکرات بین طرفین درگیر در منازعه و پروسه صلح با «پروسه کابل»، کنفرانس تاشکند در باره افغانستان و ملاقات بین المللی علما — شخصیت های معتبر دینی — صورت بگیرد.
بدون در نظرداشت این که کدام مساعی را شما به خیر پروسه صلح در افغانستان و آغاز مذاکرات مستقیم بعمل می آورید، شما باید این اقدامات را در توافق با حکومت افغانستان اتخاذ کنید. نباید ما را کنار بگذارید. تجربه گذشته نشان میدهد که، وقتیکه از مردم یک کشور مردم کشور دیگر نمایندگی میکنند که در عین حال جانب ذیدخل در منازعه نمی باشند، این هیچگونه نفع به بار نمی آورد.
در لحظات آخری کنفرانس در مسکو فضا بسیار دوستانه بود. هیات ما روبروی بر سر یک میز با طالبان نشسته بود، بحث ها حتی در وقت چای نوشی نیز ادامه داشت، هیچگونه حرف های منفی به آدرس یک دیگر رد وبدل نشد. اصلاً هیچگونه موضوع منفی وجود نه داشت.
در پایان ملاقات مسکو همه، بشمول نمایندگان کشورهای آسیای میانه، در مورد حمایت از افغانستان و هماهنگ ساختن مساعی با مقامات ما وعده دادند.
حتی پاکستان هم که اکثراً در کشور شما به حمایت از تروریستان متهم میکنند؟
— ضمن صحبت راجع به پاکستان، قابل یاداوری است کهاین کشور همیشه راجع به وفاداری خود در پشتیبانی از پروسه صلح در افغانستان اعلام میدارد، ولی تا به حال هیچگونه اقدامات را در این جهت اتخاذ نکرده است. هیچ چیزی از آنچه که ما دیدیم، در عمل حرف های رهبری — اعم از سیاسی و هم نظامی — آنها را تائید نمی کند.
ما مقامات پاکستان را حد اقل به اجرای آن وعده های فرامیخوانیم که آنها به ما قبلاً داده بودند و تصور خود را باید راجع به همسایگی صلح آمیز دو کشور ما تغییر دهد.
صلح در افغانستان به نفع پاکستان، آسیای میانه، روسیه و بطور کل جامعه بین المللی می باشد. جنگ در افغانستان، برخلاف، به ضرر منطقه ما و همه جهان است.
شما شانس اینکه حکومت و طالبان خواهند توانست مذاکرات را بدون کدام شرایط اولیه آغاز کنند، چگونه ارزیابی میکنید؟
— در سال های قبل، در دوران اداره پیشین، ما یک عده شرایط از جمله رعایت مواد قانون اساسی، خلع سلاح و دیگر موضوعات را پیشکش میکردیم. چنین موضعگیری به آن منجر شد که مذاکرات راجع به صلح آغاز نشود. ما (شورای عالی صلح افغانستان) و حکومت کشور امروز اعلام میداریم که هیچگونه شرایط اولیه برای آغاز مذاکرات وجود نه خواهد داشت.
خود بخود، وقتیکه مذاکرات آغاز میشود، ما مسایل مختلف را مورد بحث قرار خواهیم داد و در نهایت، اگر جروبحث ها در فضای دوستانه جریان یابند، نتایج مثبت در انتظار قرار خواهند داشت.
باید گفت که از همینرو، موضعگیری ما در این مورد این است که مذاکرات بدون شرایط اولیه آغاز گردد. هر اجندای که «طالبان» بخواهند در پشت میز مذاکرات مورد بحث قرار دهند، ما آماده ایم به آن مساعدت نمائیم، کار را طوری خواهیم کرد، تا آن به موضوع مورد بحث بین طرفین مبدل گردد.
اگر صحبت راجع به تصحیحات در قانون اساسی افغانستان مطرح باشد، واضحاً، این سوال باید مورد بحث قرار گیرد. آنها میتوانند آن را مورد بحث قرار دهند و نظم مشکل وجود ندارد.
هر مساله که به آینده افغانستان مربوط است، مور بحث قرار خواهد گرفت.
از جمله مساله راجع به خروج نیروهای بین المللی از افغانستان؟
— همه چیز میتواند به موضوع جروبحث ها مبدل گردد، وقتیکه ما راجع به صلح در افغانستان و آینده آن صحبت میکنیم. ما (شورای عالی صلح)، از مردم افغانستان، جامعه بین المللی و همه آنهایی سپاسگذاریم، که از پروسه صلح در کشور ما حمایت میکند. ولی، وقتیکه صلح و امنیت در اینجا اعاده شد، ما بیش از این به حضور خارجی که حالا در افغانستان برای پشتیبانی دموکراسی و امنیت ما قرار دارند، نیاز نخواهیم داشت. هیچکدام از شرکای ما به اقامت در اینجا ضرورت نخواهد داشت. من حالا واضحاً راجع به مسایل امنیتی صحبت میکنم، نه راجع به دیپلوماسی.
هیچگونه نیروهای مسلح و فرماندهان آنها نمیخواهند در کشوری باقی بمانند، جای که بطور پایدار صلح و ثبات حفظ باشد. خانواده های این نظامیان نیز این را نمی خواهند. ولی، در حال حاضر، بنابر یک عده علل که هم در شورای امنیت سازمان ملل متحد و هم در حکومت افغانستان آنها را درک میکنند، جامعه جهانی به ما در تامین امنیت کمک میکند.
وقتیکه افغانستان یکبار دیگر باثبات گردد، آنها بیش از آن حق اقامت در اینجا نخواهند داشت. ما ادارات خودی امنیت و نیروهای مسلح خود را داریم. واضحاً، ما حالا به پشتیبانی ضرورت داریم. این در آینده نیز لازم خواهد بود. ولی، بدون شک، خروج نیروهای خارجی از افغانستان — این مساله برای بحث در مذاکرات مستقیم بین حکومت افغانستان و «طالبان» بوده میتواند. فیصله را باید خود افغانان در باره صلح، در باره امنیت و در باره همه مسایل دیگر اتخاذ کنند.
شما مساله خروج نیروهای خارجی را با شرکای امریکایی خود مورد بحث قرار میدهید؟
— این مساله در مناسبات ما با ایالات متحده و دیگر شرکای بین المللی که در اینجا برای کمک به افغانستان در عرصه امنیتی قرار دارند، مشکل ایجاد نمیکند، این فیصله به مردم ما تعلق دارد.
ما راجع به این از آنها پرسیدیم، و آنها جواب دادند:"شما فیصله کنید". ما اعلام داشتیم که هر مساله در مذاکرات صلح باید توسط خود افغانان حل گردد. آنها پاسخ دادند:"ما هیچگونه پرابلم نه داریم — هر قسمیکه افغانان فیصله کنند، همانطور خواهد بود". این افغانستان است و فقط مردم افغانانستان باید در مورد این مساله فیصله اتخاذ کنند.
مناسبات افغانستان با هر کشور دیگر باید بر اساس احترام به اصول، عنعنات و ارزش های ما اعمارشود. وقتیکه صلح و امنیت اعاده شد، پس هیچکس، بشمول من و دیگر افغانان به حضور نظامیان خارجی ضرورت نخواهند داشت. این برای ما — شرم آور است.
ولی حالا ما به کمک آنها ضرورت داریم. برای ما لازم است، تا آنها ادارات امنیتی ما را تمرین دهند و به آنها مشوره دهند. همه این مسایل در مذاکرات صلح بین حکومت افغانستان و «طالبان» مورد بحث قرار خواهند گرفت. هیچ مساله وجود نه دارد که مورد بحث قرار نگیرد.
چندی قبل شورای عالی صلح طالبان را به نشستن به دور میز مذاکره با مقامات قبل از آغاز انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان که در سال آینده در نظر است، دعوت نمود، احتمال آنکه این اتفاق واقعاً رخ خواهد داد، چقدر است؟
— ما بر این حساب میکنیم که مذاکرات مستقیم به زودی آغاز شود. ما به این امیداواریم و هرقدر که زودتر باشد، به همان اندازه بهتر خواهد بود، چون این کار با منافع صلح و امنیت در افغانستان مطابقت دارد. نزد ما هیچگونه نقاط مشکل، به استثنای فیصله که باید «طالبان» اتخاذ کنند، باقی نه مانده اند.
آنها باید هیات شان را تشکیل دهند و آمادگی شان را برای آغاز مذاکرات مستقیم با مقامات دولت افغانستان تائید کنند. موانع و مشکلات کلیدی رفع شده است. حکومت به ماوعده داده که برای دیالوگ مستقیم آماده است.
شورای عالی صلح در پروسه صلح میانجی است و ما برای پیشبرد دیالوگ بین طرفین کاملاً آماده می باشیم. ما خواهش میکنیم، تا طالبان هرچه زودتر ترکیب تیم مذاکره کنندگان خود را اعلان نمایند و آمادگی خود را تائید کنند، چون مردم افغانستان از جنگ خسته شده اند. آنها نمی خواهند، تا افغانان بازهم قتل وکشتار را ادامه دهند.
مردم افغانستان قربانی های زیادی داده است. همه در کشور ما، از غرب تا شرق و از شمال تا جنوب، صلح میخواهند. طالبان باید به خواست مردم ما پاسخ دهند. و شورای عالی صلح به برگزاری دیالوگ مستقیم در هر جای که «طالبان» امن و قابل قبول برای مذاکرات بدانند چه در خود افغانستان یا در خارج از آن، مساعدت خواهد کرد.
طبق معلومات رسمی، در افغانستان بیش از 20 گروپ و جنبش افراطی که در جمله آنها «طالبان»، «دولت اسلامی» (داعش، سازمان ممنوع در فدراسیون روسیه — تبصره مدیریت مسوول) و غیره شامل می باشند، فعالیت میکنند. باوجود این، حکومت راجع به آینده کشور با کدام کسی، به غیر از طالبان گفتگو نمی کند، چرا؟
— واقعیت امر اینست که «طالبان» جنبش افغانی و اپوزیسیون مسلح افغانی اند. و ما مذاکرات راجع به صلح فقط با اپوزیسیون مسلح افغانی پیش خواهیم برد، نه با گروپ های تروریستی بین المللی که از وضع پیچیده امنیتی برای اهداف خود استفاده میکنند و شهروندان کشور و دول همجوار را به زندگی کردن آرام نمی گذارند.
به خاطر داشته باشید بعد از آن که مذاکرات صلح با طالبان صورت گیرد، وقتیکه موافقت نامه راجع به صلح امضا گردد و تحقق آن آغاز شود، داعش یا هر گروپ دیگر تروریستی چنین تهدید جدی به بار نخواهد آورد. اگر «طالبان» پیشنها راجع به صلح را بپذیرند، پس در افغانستان هیچ یک از گروپ تروریستی بین المللی باقی نخواهد ماند.
ما چنین وضع را در زمان رژیم آتش بس مشاهده کردیم. از همینرو، وقتیکه افغانان بین خود راجع به صلح توافق نمایند، شبکه بین المللی تروریستی که در اینجا فعالیت میکند، دیگر وجود نخواهد داشت. ادارات امنیتی ما با آنها نبرد خواهند کرد و بر آنها پیروز خواهند شد. واضح است که سطح آمادگی جنگجویان آنقدر بالا نیست، مانند نیروهای مسلح ما.
آیا شما عقیده دارید که روسیه باید بر طالبان تائثیر نماید، تا آنها در پشت میز مذاکرات با حکومت بنشینند؟
ما از همه بازیگران بین المللی، بشمول روسیه و امریکا، خواهش نمودیم که از دموکراسی ما حمایت کنند. ما از آنها در مورد کمک به افغانستان و پروسه صلح افغانی و همچنان واردآوردن فشار بر آنهایی، کسی که از نیروهای حمایت میکنند که مانع صلح میگردند، خواهش نمودیم و خواهش مینمائیم تا آنها از این کار دست بردارند.
من از نام شورای عالی صلح خواهش میکنم، تا فدراسیون روسیه، با هماهنگ نمودن مساعی خود با حکومت افغانستان و شورای عالی صلح، به پروسه صلح برای ما کمک نماید، تا مذاکرات مستقیم بین مقامات و طالبان در آینده نزدیک آغاز شود. این به روسیه، افغانستان و تمام منطقه نفع به بار می آورد. ما از هرگونه اقدامات که فدراسیون روسیه و شرکای کلیدی ما در این جهت، در توافق با حکومت افغانستان، اتخاذ میکنند، قدردانی میکنیم.
آیا به نظر شما، مذاکرات صلح در سال 2019 آغاز خواهد شد؟
ما امیدواریم که مذاکرات مستقیم بین حکومت و «طالبان» در آینده نزدیک آغاز خواهند شد. طبق منابع ما، چنین تلاش ها به سطوح مختلف رهبری «طالبان» افزایش می یابند. — شما راجع به کدام تلاش ها صحبت میکنید؟
تلاش جهت آغاز دیالوگ مستقیم با حکومت. تلاش بررسی مساله صلح در کشور به مثابه مساله کلیدی، تلاش پایان بخشیدن به جنگ، همه این مسایل است که «چراغ سبز» برای آینده افغانستان شمرده میشود و ما امیدواریم که دیالوگ مستقیم بین حکومت و «طالبان» راجع به آینده کشور یا در سال جاری، یا در سال آینده آغاز شود.
بعد از اعلام استراتژی جدید ایالات متحده در باره افغانستان و آسیای جنوبی بسیاری ها فکر میکردند که اوضاع امنیتی در کشور شما بهتر خواهد شد، باوجود این، از روی قضاوت بر اطلاعات واصله، جنگ در مناطق مختلف افغانستان با گذشت هر روز مقیاس هرچه بزرگتر کسب میکند، به نظر شما این به چه مربوط می باشد؟
تبصره کردن بر اوضاع از نقطه نظر امنیتی در حیطه صلاحیت من شامل نیست، ولی، تا اندازه که به من معلوم است، در ولایات مختلف افغانستان تغییرات قابل ملاحظه مشاهده میشود.
افغانستان در حالت جنگ قرار دارد، ما در خط مقدم مبارزه با تروریزم بین المللی قرار داریم و قبلاً هم نیز چنین بود. زمانیکه هیچکس از ما پشتیبانی نمی کرد، به جامعه جهانی زیان وارد شد، از همینرو ما از هرگونه کمک در حمایت از امنیت کشور، چیزیکه اهمیت کمتر ندارد، پروسه صلح در افغانستان، قدرادانی میکنیم.
استراتژی ایالات متحده در باره آسیای جنوبی تغییرات زیادی با خود آورد، اما برای ما ضرور است، تا دول منطقوی نیز از ما پشتیبانی کنند.
شورای عالی صلح از روسیه به مثابه شریک کلیدی افغانستان در مورد همکاری نزدیک با حکومت ما خواهش نموده. هرگونه اقدامات که فدراسیون روسیه اتخاذ کند، او نباید مردم افغانستان و حکومت آن را فراموش کند. واضح است، او فراموش نمی کند، ولی این زمان ساده نیست، وقتیکه ما در آستانه مذاکرات مستقیم با طالبان قرار داریم، روسیه نقش مهمترین شریک افغانستان را ایفا میکند. ما خواهان هماهنگی، همکاری و کمک می باشیم.