نجیب‌آقا فهیم وزیر دولت در امور رسیدگی به حوادث در گفتگوی ویژه با آژانس بین‌المللی اسپوتنیک می‌گوید که افغانستان امسال بیشترین میزان خشکسالی را تجربه میکند و میزان بارندگی در شماری از نقاط کشور کمتر از سالهای پیش است.
«حادثه‌یی که در سالهای اخیر در جمع حوادث طبیعی اضافه شده خشکسالی است. افغانستان تقریباً پنج سال پیش وارد یک دورۀ خشکسالی شد و امسال اوج آن را تجربه کردیم و میکنیم. خشکسالی بیست ولایت را زیر اثر قرار داده که عمدتاً ولایات شمالی، مرکزی، شمال غرب و جنوب غرب افغانستان است. ۱۳ ملیون جمعیت در این ولایات به درجات متفاوت تحت تاثیر خشکسالی قرار گرفته اند. خشسالی یک حادثه طبیعی است که متاسفانه فصلی نیست و ممکن برای سالهای سال ادامه پیدا کند. آن چه را ما شاهدش بودیم در نتیجه خشکسالی برف‌باری کاهش پیدا کرد و در بسیاری مناطق ۵۰ درصد کمتر از ساال‌های مشابه شاهد بارش برف بودیم و تغییر اقلیم که یکی از جنبه‌هایش خشکسالی است تاثیرات خود را داشته و شکل بارندگی را تغییر داده است. افغانستان یک کشور چهارفصل است و در زمستان ما شاهد بارش برف سنگین در مناطق مرتفع میبودیم. اما در نتیجۀ تغییر اقلیم و گرم شدن هوا شکل بارندگی از برف به باران تبدیل شده حتا در سلسله جبال مرتفع هندوکش، پامیر و بابا در فصل زمستان هم شاهد برفباری‌های سنگین نبودیم که خود به خود آثار دراز مدت و کوتاه مدت فراوان دارد. در نتیجۀ این خشکسالی چراگاه‌ها در بسیاری از نقاط کشور از بین رفت، یک فصل از کشت و کار و به ویژه کشت للمی به شدت تحت تأثیر قرار گرفت. در بسیار ولایات شمال افغانستان مردم از کشتزارهای للمی حاصلی جمع‌آوری نتوانستد و نابودی چراگاه‌ها که یکی از پایه‌های اقتصاد زراعتی است سبب شده که تقریباً ۵ ملیون راس مواشی با خطر گرسنگی، کمبود علوفه و خوراک حیوانی مواجه استند و بیشتر و از ۱ ملیون ۴۰۰ هزار نفر به کمک‌های فوری نیاز دارند و تا پایان امسال ۳ ملیون تن دیگر به کمک‌های عاجل و ضروری نیاز خواهند داشت. ذخایر گندم افغانستان که غذای اصلی مردم افغانستان است کاهش پیدا کرد و پیشبینی میشود که افغانستان برای تأمین نیازهای غذایی مردم خود به یک و نیم تا دو ملیون تن گندم ضرورت دارد که باید از بازارهای منطقه خریداری شود».
به گفتهٔ آقای وزیر تأثیرات منفی خشکسالی تنها در این خلاصه نمی‌شود:
«باغداری به عنوان یک بخش زراعت تحت تأثیر قرار گرفت، کاهش جریان آب رودخانه‌ها، خطر خشک شدن کاریزها، کم شدن آب‌های زیرزمینی، چشمه ها مقدار آبدهی شان کم شده است و مردم برای تأمین آب زراعتی با مشکل روبرو استند. شهر زرنج، بخش‌هایی از سرپل، بخش‌های از ولایات فاریاب، هرات، بادغیس، جوزجان، مزارشریف مردم با مشکل کمبود آب آشامیدنی مواجه استند. همزمان با این که ما وارد خشکسالی شدیم باران های فصلی سبب سرازیر شدن سیلاب‌ها بود که در 16 ولایت کشور سبب شهادت ۸۷ تن شد و ۱۷ یا ۱۸ نفر زخمی داشتیم. حدود ۸۰۰ خانه به کلی ویران شد. خشکسالی مشکلی است که در آینده میتواند سبب بیجا شدن و مهاجرت مردم شود و در حال حاضر نیز برخی از مردم غور و بادغیس مهاجر شده اند و در هرات و فراه و نیمروز نیز این خطر وجود دارد. ولایت فاریاب، سرپل، جوزجان، دایکندی، بامیان و ارزگان نیز آسیب دیده و آسیب پذیر استند. این وضعیت در کنار جنگ‌ها مصیبت مردم افغانستان را مضاعف ساخته است».
راهکارهای دولت برای حل مشکل
«خشکسالی یکی از حوادث طبیعی جدی است برگشت ناپذیر است. یکی از راه‌های مبارزه با خشکسالی سازگاری است. ما باید این را بپذیریم که افغانستان در یک موقعیت خشک اقلیمی قرار دارد و تغییرات اقلیمی وضعیت را مشکل ساخته و این وضعیت درازمدت ما خواهد بود. ما باید خود را همنوا بسیازیم با شرایطی که در منطقه حاکم است و افغانستان هم تحت تأثیر آن قرار گرفته است. ماهمراه دیگر وزارتخانه ها روی دو برنامه کار میکنیم. یکی پاسخگویی به آسیب دیده‌ها و یا جمعیتی که در معرض آسیب قر ار دارند و با این خطر مواجه اند که بر اثر خشکسالی شغل شان را از دست بدهند و یا مواشی شان تلف شود و این‌ها به کمک‌های عاجل و اضطراری ضرورت دارند که در حال حاضر ۱.۴ ملیون تن است ولی تا پایان سال به ۳ ملیون تن خواهند رسید. ما در چوکات کمیتۀ ملی مبارزه با اضطرار جلسات مختلفی داشتیم و جلالتمآب رییس جمهور به این مورد توجه خاصی دارند. در نشست‌های مختلفی چه در چارچوب گروه‌های کاری کوچک و چه در چوکات جلسات کابینه این موضوع به صورت جدی مورد توجه قرار گرفته است. تلاش ما این است که در قدم اول کمک‌های فوری و اضطراری را فراهم بسازیم. وزارت زراعت، آبیاری و مالداری بسته‌های خوراکه حیوانی را تهیه کرده که باید در اختیار مالداران در ولایاتی که تحت تأثیر استند، قرار بگیرد. دولت افغانستان در حدود ۲۰۰ هزار تن گندم در ذخایر خود ذخیره کرده و در تلاش آن استیم که گندم انتقال داده شده و آن را بین ولایات متأثر از خشکسالی سهمیه بندی کنیم. در همکاری با وزارت احیار و انکشاف برنامه‌هایی تنظیم شده که آب آشامیدنی برای انسانها و حیوانات در مناطقی که تحث تأثیر خشکسالی قرار گرفته تهیه شود. با موسسات بین المللی و کشورهای دوست افغانستان نشست‌های مختلفی برگزار شده و از آن ها درخواست کمک رسانی شده است که در حال حاضر آغاز شده و هنوز ادامه دارد. دوهفته پیش دولت ازبیکستان سی هزار تن گندم در اختیار افغانستان قرار داده است و سال گذشته جمهوری خلق چین حدود ۴ هزار تن گندم در اختیار افغانستان قرار داد که آخرین محموله چندی پیش در اختیار ما قرار گرفت. تماس‌هایی با دیگرکشور ها هم ادامه دارد و انتظار افغانستان که به خاطر پاسخگویی به این مشکل جدی، در هماهنگی با کشورهای دوست بتوانیم بر بخشی از این مشکل فایق آییم.»
همکاری کشورهای حوزهٔ شانگهای
«خوشبختانه روابطی وجود دارد. ازبیکستان که از کمکش یاد کردیم جز کشورهای عضو سازمان همکاری‌های شانگهای است. قزاقستان و تاجیکستان نیز شامل کشورهایی استند که با آن‌ها تماس‌هایی گرفته شده است. قرار است که کنفرانسی زیر نظر سازمان ملل متحد در مغلوستان برگزار شود که کنفرانس وزرای رسیدگی به حوادث کشورهای آسیایی است. افغانستان آمادگی دارد و تقاضا کرده که با نمایندگان کشورهای شانگهای کشورهای آسیایی و هیأت فدراتیف روسیه هم در نشست و هم در حاشیۀ کنفرانس نشست‌هایی داشته باشیم. این فرصت خوبی است که ما هم از تجربه جهانی در مقابله با حوادث بیاموزیم و پیشگری از وقوع حوادث و مشکل خود را به دیگر کشورها برسانیم».
تعهدات بین‌المللی و وضعیت افغانستان
«یک بحث این است که یک کشور تعهد میکند و بحث دوم این‌که آیا ابزار کافی برای اجرای تعهاتد وجود دارد یا ندارد؟ وقتی همزمان درگیر حوادث طبیعی و غیرطبیعی فراوان استیم طبعاً که توان پاسخگویی ما کاهش پیدا میکند. تا جایی که به دولت افغانستان مربوط میشود یکی از اسناد موثری که در این زمینه وجود دارد سازمان سندای در زمینۀ کاهش خطرپذیری حوادث است که افغانستان عضو آن است که در کنفرانس آسیایی نیز نقش دارد. ما متعهد به اجرای این تعهد استیم و وجود این اداره (رسیدگی به حوادث) بخشی از تعهدات افغانستان است».
تهدید شورشیان در برابر پروسهٔ رسیدگی به حوادث
«طبیعی است که جنگ و ناامنی یک مانع بسیار بزرگ است. مانع امدادرسانی، مانع آموزش دهی به مردم است و مانع آن میشود که برنامه‌های پیشگیری از وقوع حوادث عملی شود و مانع آن میشود که نهادهای امدادرسان ملی و بین‌المللی به صورت عملی وارد شوند و سروی درست انجام نمی‌شود و پاسخگویی درست انجام نمی‌شود. جنگ و ناامنی مانع همۀ این پروسه‌هاست و این یک چالش جدی است. در مناطقی که جنگ مانع کمک رسانی شود ما از دو نهاد ملی و بین‌المللی بی‌طرف صلیب سرخ و سره میاشت استفاده میکنیم و در جایی که خطر حضور مخالفان مسلح دولت وجود داشته باشد و مانع امدادرسانی شود ما از آن‌ها درخواست میکنیم و آن‌ها ما را در رسانیدن کمک‌ها یاری می‌رسانند».