احمد ضیا مسعود نماینده خاص پیشین رئیس جمهور در امور اصلاحات و حکومت داری خوب و معاون فعلی حزب جمعیت اسلامی افغانستان دلیل برکنار خود را از سمتش را انتقاداتی میداند که حکومت وحدت ملی به رهبری محمد اشرف غنی داشته است.
آقای مسعود در مورد دلایل برکناری‌اش با وجود اینکه در انتخابات هم‌پیمان آقای غنی بود، می‌گوید:
من کارهای زیادی کردم و در انتخابات قبلی هم یکجا بودیم. زمانیکه من در حکومت وحدت ملی آمدم متوجه شدم که پالیسی های امنیتی که حکومت وحدت ملی دارد، در جهت خلاف منافع ملی مردم افغانستان است و اینها قسماً میخواهند به اشکال مختلف طالبان را کمک کنند و روابط مشکوکی با بعضی از گروه‌های تروریستی دیگر هم داشتند. زمانیکه من این موضوعات را به حکومت گفتم از حرف های من خوش آنان نیامد و دیگر مسایل اصلاحات اداری که باید در حکومت افغانستان بوجود می‌آمد متاسفانه که نیامد و به آن هم توجه نکردند و همین انتقادات من سبب گردید که تصمیم بگیرند تا مرا از این حکومت دور بسازند
چرا انتقادات شما را حکومت نپذیرفت و به جای جستجوی راه حل به فکر برکناری شما افتاد؟
انتقادات من در جهت خلاف آرزوهای اینها بود زیرا من میگفتم که پالیسی‌های شما در جهت تقویت گروه‌های تروریستی است و این پالیسی‌های شما باید تغییر بکند زیرا وقتی که من به ولایت‌های شمال کشور رفتم و با فرماندهان صحبت کردم با سربازان صحبت کردم همه اینان شکایت داشتند که پالیسی حکومت قسمی است که مارا نمی‌گذارند که در برابر طالبان و داعش درست جنگ کنیم. این فرماندهان و سربازان میگفتند که حتی مهمات کافی هم در اختیار آنان قرار داده نمیشود که جنگ را در محلات شان درست به پیش ببرند، وقتی من این موارد را به حکومت گفتم ولی حکومت برایم میگفتند که نخیر چنین نیست در حالیکه همین بررسی های من درست بوده و همین حالا هم همین قسم است و اکنون پالیسی حکومت این است که نمیخواهد در برابر طالب جنگ بکند و گروه‌های تروریستی را میخواهند برای تداوم جنگ در کنار خود داشته باشند. بخاطر تداوم جنگ‌ها حکومت افغانستان یک برنامه قومی دارد و میخواهند که طالبان را به‌حیث یک گروه نظامی در کنار خود داشته باشند. حتی حکومت میخواهد با نفوذ طالبان در ولایت‌های شمالی کشور بافت‌های اجتماعی مردم را تغییر بدهند. در ولایت های تخار، فاریاب، بغلان، که (تداوم جنگ) سبب مهاجرت های زیاد مردم از این مناطق گردیده است و این یگانه هدف و سیاست عقب‌ماندهٔ قومی این حکومت می‌باشد.
چرا سران مجاهدین در حال دور شدن از حکومت استند؟
حکومت اصلا نمیخواهد تا یک نیروی سیاسی را که در تمامی افغانستان دست بالا داشته باشد و بتواند در آینده قدرت سیاسی را به دست بگیرد را تحمل کند. همیشه حکومت در صدد آن است تا قدرت را به افراد دست‌نشانده خودشان به شکل نادرستش واگذار کند، تا همان سلطهٔ سنتی را حفظ کنند، به همین دلیل مجاهدین قبلی به حیث یک قشر بزرگ در افغانستان میخواهند در تمامی عرصه‌های زندگی مردم تغییری به وجود بیاید و میخواهند که ترتیب انتقال قدرت به شکل دموکراتیک آن باشد ولی حکومت آن را تحمل ندارد و در کل حکومت نمیخواهد که نهاد ها و موسسات دموکراتیک در جامعه افغانستان نهادینه شود و این اشخاص که نمیخواهند در اصل اشرف غنی رئیس جمهور کشور و همان تیم مربوط شان است.
به نظر شما، داعش کیست و چگونه در افغانستان فعالیت‌هایش را آغاز کرد؟
داعش و دیگر گروهای تروریستی دایماً از سوی کشورهای بزرگ ساخته می‌شوند و به کشورهایی مانند افغانستان فرستاده می شوند. اینکه در عقب این گروه‌های تروریستی کدام حرکت بین المللی وجود دارد (مشخص نیست) ولی هدف اینها این است که داعش میخواهد تا خلافت اسلامی را در کشورهایی آسیای میانه ببرد تا کشورهای آسیای میانه را بی‌ثبات بسازند.
چرا داعش شمال افغانستان را برای فعالیت‌های تروریستی خود انتخاب کرده است؟
داعش شمال را انتخاب کرده تا قرارگاه‌های نظامی خود را بسازد و پلان‌های بسیار طویل مدتی دارند تا از همین طریق کشورهای آسیایی مرکزی را بی‌ثبات بسازند و از همین طریق با شعارهای اسلامی خود مردم را بسیج بسازند که این پلان‌ها هم به تنهایی نمیشود تا یک حرکت یا حمایت‌کنندهٔ قوی در عقب این گروه وجود نداشته باشد.
پس چرا هیچ تصمیمی در این زمینه اتخاذ نمیشود؟
در اصل این حکومت (وحدت ملی) برای سرکوب طالبان و داعش و دیگر گروپ های تروریستی هیچگونه اراده سیاسی ندارد، زیرا در بعضی جای‌ها ملاحضات قومی برای اینها مطرح میشود و در بعضی جاهای دیگر هم ملاحضات کشورهای بیرونی مطرح می‌گردد، قسمی که شما پرسیدید انتقادات ما هم بالای حکومت همین بوده و بیرون شدن من هم از حکومت (دلیلش) همین بوده که من میگفتم پالیسی‌های شما این نیست که تروریزم را سرکوب کنید، یعنی بین این گروپ‌های تروریستی و حکومت ما یک نوع تعاملاتی وجود دارد که این خیلی خطرناک است.
با توجه به نگرانی روسیه از فعالیت گروه‌های تروریستی در افغانستان و تجربهٔ این کشور در نابودی داعش در سوریه، آیا روسیه می‌تواند در براندازی گروه‌های تروریستی افغانستان نیز نقش ایفا کند؟
نقش روسیه بسیار مفید خواهد بود ولی حکومت افغانستان به از بین بردن تروریزم اراده ندارند زیرا حکومت نمیخواهد که گروه‌های تروریستی سرکوب گردند. در غیر این صورت ما به تعداد سه صد هزار نیروی نظامی داریم و این نیروها از سوی امریکایان خیلی‌ها تجهیز شده‌اند. حتی شما بیاد دارید که در زمان حکومت حامد کرزی به نیروهای خارجی گفته شده بود که از قوت‌های هوایی در سرکوب تروریستان استفاده نکنید، شما از سلاح‌های ثقیل در برابر طالبان استفاده نکنید، همان پالیسی به شدت بسیار زیادتر آن فعلاً در حکومت وحدت ملی جریان دارد. اینها روابط بسیارعمیق و رفت و آمد با طالبان دارند و نمیخواهند که طالبان را سرکوب کنند وگرنه ما با همین سه صد هزار نیروی خود میتوانیم که تمامی گروه های تروریستی را سرکوب کنیم.
آیا آوازه‌های موجود دربارهٔ ممنوع‌الورود بودن عطا محمد نور به کشور واقعیت دارد؟
من باور ندارم به این خبر. فکر نمی‌کنم که چنین چیزی در بین باشد از اینکه استاد عطا محمد نور قبل از عید برایم گفته بود که به‌زودی به کشور برخواهد گشت و در جلسهٔ بزرگ ایتلاف که قرار است برگزار شود، اشتراک خواهد کرد.
چه زمانی مردم افغانستان به صلح دست خواهد یافت و مردم مانند دیگر کشورهای جهان که زیر چتر صلح زندگی خواهند کرد؟
این موضوع یک برنامهٔ ملی کار دارد، تا زمانیکه تمامی گروپ های اجتماعی در افغانستان حقوق همدیگر را به رسمیت نشناسد، به قانون اساسی افغانستان احترام قایل نشوند، سلاح‌های خود را به زمین نگذارند و تعهد نسپارند، با این شکل که چند نفر به کابل بیایند و همدیگر را آغوش بگیرند صلح به وجود نمی آید. مثلا در سه روز عید گروه‌هایی که آمدند و رفتند یک نوع پلانی وجود نداشت تا این برنامه را به یک پدیده دایمی تبدیل کنیم. در این برنامه‌ها و یا گفتگوهای صلح از کسانی که با طالبان جنگیده بودند و از مجاهدین مثلاً باید سهیم شوند تا منافع همدیگر را در این گفتگوها به رسمیت بشناسند و به نقاط و حرف‌های مشترکی که بین ما به وجود می‌‌آید احترام گذاشته، زندگی کنیم.
آیا مجاهدین سابق در گفتگوهای مستقیم یا غیرمستقیم صلح با طالبان نقش دارند؟
قطعاً نخیر. مثلاً ما حزب جمعیت هستیم و خبر نداریم و این مذاکرات پنهانی هیچگاه نتیجه مثبتی در قبال نخواهد داشت، مذاکره با کی؟ مثلاً طالبان ادعای قدرت دارند و کسانیکه در حکومت هم استند ادعای قدرت دارند. از کسانیکه در گذشته مخالفین اصلی طالبان بودند کسی (حکومت) مشوره نمیگیرد، بناً ما چگونه بتوانیم صلح به وجود بیاوریم؟ زیرا طالبان همین حالا میگویند که حق و حاکمیت را در افغانستان ما داریم نه این حکومت، پس لازم است تا تمامی گروهای درگیر باهم نشسته و به نقاط مشترک همدیگر احترام بگذارند تا به صلح برسیم.
شما در چند روز گذشته گفته بودید که طالبانی که در شمال افغانستان می‌جنگند مربوط به احزاب جمعیت اسلامی و جنبش ملی اسلامی استند آیا به راستی چنین است؟
در جایی، من زمانیکه سخنرانی میکردم از اینکه وقت هم خیلی‌ها کم بود من چنین گفته بودم ولی به این شکل هم نبوده است.زیرا حزب های جمعیت اسلامی و جنبش اسلامی در گذشته ها نفوذ خود را در شمال افغانستان داشتند ولی بعد از ایجاد حکومت جدید از مناطق جمعیت‌نشین و مناطقی که تحت اداره فرماندهان این دو حزب بود به این مناطق توجه جدی حکومت صورت نگرفت ولی طالبان از این مناطق سربازگیری کردند و فعلا همان افراد که قبلاً با جمعیت و جنبش بودند از ترس جان شان و خانواده‌هایشان فعلاً با طالبان هستند.
به شفافیت در انتخابات شوراهای ولسوالی و پارلمان باورمند استید؟
مسعود، متاسفانه که در این انتخابات هیچگونه شفافیتی وجود ندارد (نخواهد داشت)، همین اکنون ۱۰ ملیون تذکره چاپ شده است و شورای امنیت بالای ریاست ثبت و احوال نفوس امر میدهد که برای فلان شخص ۵ هزار قطعه تذکره و یا ۱۰ هزار تذکره بدهید، و این افراد به محلات و ولسوالی‌ها میروند و با استفاده از نام‌های مستعار استیکرهای ثبت انتخاباتی نصب میکنند و این همه آمادگی است برای یک تقلب گسترده. حکومت میخواهد که از طریق همین تقلب در پارلمان آینده کشور حق اکثریت را پیدا کرده تا پارلمان برای انتخابات ریاست جمهوری آینده تصمیم بگیرد. این حکومت مشروعیت خود را از دست داده است و پایگاه مردمی ندارد به همین دلیل حاضر نمیشود که به یک انتخابات شفاف شامل شده یا انتخابات شفاف را برگزار کند به همین دلیل حکومت مجبور است که تقلب بکند، و این تقلب حکومت کشور را به سوی یک بحران بزرگ سوق میدهد.
پس اگر حکومت به قول شما تقلب می‌کند، چه کسی از تقلب جلوگیری می‌تواند؟
فقط یک راه وجود دارد که کسانیکه افغانستان را دوست دارند به ویژه جامعهٔ بین‌المللی، کشورهایی که در افغانستان حضور دارند که اگر میخواهند که دموکراسی در افغانستان نهادینه شود، باید که تمامی اداره این انتخابات را بدست بگیرند، در غیر آن ما هرگز به انتخابات شفاف نمی‌رسیم.
آیا ایتلاف بزرگ ملی که شما هم جزی از اعضای رهبری آن استید در انتخابات ریاست جمهوری آینده نامزد واحد خود را خواهد داشت؟
دقیقاً. ایتلاف بزرگ ملی کاندید خود را از میان ایتلاف خواهد داشت و همان پرنسیپ‌هایی که ما به آن معتقد استیم این است که هر تعدادی از اعضای این ایتلاف بزرگ خود را کاندید می‌کند ما به حد اقل ۴ و یا ۵ ماه برایشان وقت می‌دهیم تا برای خود کمپاین کنند تا در میان مردم رفته کمپاین خود را نمایند و هر فردی که در تمامی مناطق بیشترین نفوذ خود را در میان تمامی اقوام کشور داشت، آن فرد کاندید ایتلاف بزرگ از سوی ما خواهد بود.
به عنوان آخرین سوال، آیا شما شناسنامه الکترونیکی با درج واژه افغان می‌گیرید؟
هر موضوعی که اختلافات بزرگ ملی را دامن بزند و تمامی اقوام افغانستان بر آن یک مفکوره مشترک نداشته باشد ما در اینگونه پروسه های اختلافی شرکت نمی‌کنیم، زیرا خدای نخواسته این موضوع سبب از بین رفتن وحدت ملی میشود و بعضی مواقع هم مشکلات اجتماعی بزرگ دیگری را به وجود میاورد و هر آنچه تمامی مردم افغانستان نظر مشترکی داشته باشند، ما آن را تائید می‌کنیم.