فرید ذکریا (Fareed Zakaria) در روزنامه «The Washington Post»، چاپ امریکا مینویسد، ممکن، ما به سال 2017 به مثابه آخرین سال خوشبینی بیش از حد نسبت به عرصه تخنالوژیکی نگاه خواهیم کرد. جنجال مربوط به «فیسبوک» (Facebook) — افشاگری کمپنی کیمبریج انالیتیکا (Cambridge Analytica) که معلومات شخصی بیش از 50 میلیون کاربران دریافت کرده، — در لحظه رخ داد، وقتیکه بسیاری ها به فکرکردن در این باره مجبور شدند که چگونه میتوان جلو کارپوریشن های تخنالوژیکی را گرفت که نه تنها بر اقتصاد، بلکه بر زندگی ما تائثیر مینمایند.
نظر به اینکه، چگونه در سال های 1990 انقلاب اطلاعاتی آغاز گردید، ما را هرچه بیشتر این عهد با محصولات خلاق آن و قوه تغییردهند آن تسخیر می کرد. ما را ثروت که اشخاص بدبخت 25 ساله که در آن واحد میلیونر میشدند، — عالی ترین شکل انتقام نجوا، کور ساخته بود. و زمانیکه، امریکا به اقتصاد عددی گذار میکرد، ما این پرسش را از نظر انداختیم: نقش دولت در این همه چیست؟
چهره کمپنی های تخنالوژیکی که از زولانه های از دست داده بازارهای آزاد بوجود آمده بودند، همیشه مغشوش بود. اقتصاد عددی فعلی بر سه تخنالوژی عمده: مایکروشیماهای کمپیوتری، انتیرنیت و GPS، متکی می باشد. موجودیت همه آنها تا حدی زیادی مدیون دولت می باشند. دو تخنالوژی اخیر قبل از آن که برای سکتور خصوصی قابل دسترسی شدند، از طرف حکومت طراحی شده بودند و تحت کنترول آن قرار داشتند. بسیاری ها نمی فهمند که GPS — سیستم جهانی اقمار مصنوعی و مراکز اداره می باشد که برای اقتصاد معاصر بسیار مهم است — تا به حال توسط نیروهای هوایی امریکا اداره میشود.
در هر صورت، چون این تخنالوژی های انقلابی صنایع نو ایجاد کردند و صنایع کهنه را تخریب نمودند، همچنان شهرها و جامعه را تغییر دادند، ما اصلاً فکر کردیم که این راه انکشاف جهان است و اثرنمودن بر آن مجاز نیست. در غیر آن این به مداخله به سبک سوسیالیستی در بازار آزاد شباهت میداشت.
ولی نتیجه که ما به آن رسیدیم، لیبرالان را خوش نمی سازد. ما با اقتصاد تخنالوژیکی زندگی میکنیم که در آن چند کمپنی عظیم مسلط اند که بصورت موثر برای نوکاران موانع ایجاد میکنند. کارفرمایان نو در دره سلیکانی حتی وانمود هم نمی کنند که گویا میتوانند مستقل باشند. بیزنس پلان آنها — باید توسط «گوگل» (Google)، Facebook، Amazon، Microsoft یا Apple خریده شود. چنین وضع امور به انحصار چند کمپنی محدود (oligopoly) شباهت دارد، تا بازار آزاد.
اتحادیه اروپایی همین اکنون قواعد کنترول خود را وضع کرده و ممکن امریکا از مثال آن پیروی خواهد کرد.
جهت دومی که بسیار جذاب معلوم میشود — عبارت از شرق است. طوریکه چندی قبل ناندان نیلیکانی متشبث هندی به من معلومات داد، تا چندی قبل فقط چند پلتفورم عددی وجود داشت که بیش از 1 میلیارد کابران داشتند و همه را کمپنی های امریکایی و چینایی مانند Google، Facebook و Tencent اداره میکردند. ولی حالا هند پلتفورم میلیاردی خود دارد. این سیستم معمولی بیومتریک تشخیص Aadhaar است که همه باشندگان 3،1 میلیاردی را در بر میگیرد. هند کاملاً میتواند به نوآور جهانی در عرصه حقوق معلومات انفرادی مبدل گردد.
از غرب یا از شرق، از پائین به بالا یا از بالا به پائین — تغییرات که جهان تخنالوژی ها را دیگرگون سازد، خواهند آمد. در صورت روش درست آنها میتوانند بازار هرچه بیشتر آزاد را بوجود آورند و امکانات زیادی را برای ما ایجاد نمایند.