ادعای پیوستن نظامیان پیشین به داعش/ آیا افغانستان میدان درگیری دو گروه افراطی میشود؟
© AP Photo / Seivan Selim
عضو شوید
گروه داعش که اکنون در افغانستان دست به اقدامات تروریستی می‌زند، در آینده ممکن است به یک تهدید جدی برای سایر کشورها مبدل شود. اما به باور کارشناسان داعش در حال حاضر، تضعیف "امارت اسلامی" طالبان از داخل و بیرون را هدف اولیه خود قرارداده است.
روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال اخیرا در گزارش مدعی شد در پی تحولات سیاسی و فروپاشی نظام در افغانستان، شماری از منسوبان نظامی و اطلاعاتی پیشین ارتش افغانستان که در معرض تهدید طالبان (گروه ممنوع در روسیه) هستند به گروه داعش پیوسته‌اند.
این روزنامه درگزارشی نوشته که برخی از اعضای سابق استخبارات افغانستان و واحدهای نظامی نخبه و آموزش‌دیده توسط ایالات متحده که اکنون از سوی حامیان آمریکایی خود رها شده‌اند و توسط طالبان شکار می‌شوند، برای پیوستن به داعش (گروه تروریستی ممنوع در روسیه) نام‌نویسی کرده‌اند.
به نوشته وال استریت ژونال، افراد تازه جذب شده، تخصص حیاتی در جمع‌آوری اطلاعات و تاکتیک‌های جنگی را برای داعش به ارمغان می‌آورند و به طور بالقوه توانایی این سازمان افراطی را برای مبارزه با طالبان تقویت می‌کنند.
همچنان، روزنامه وال استریت ژورنال به نقل از رحمت‌الله نبیل، رییس پیشین امنیت ملی کشور، نوشته است: «در برخی مناطق، داعش برای اعضای سابق نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان که جا مانده‌اند، بسیار جذاب شده است. کمی قبل از تسلط طالبان اگر مقاومتی می‌بود، به آن می‌پیوستند.»
- ادعای پیوستن نظامیان پیشین به داعش چه تأثیری بر امنیت در داخل افغانستان و در کل امنیت منطقه خواهد داشت؟ آیا این امر مبارزه طالبان با داعش را پیچیده خواهد کرد؟ مقابله با گروه‌هایی مثل داعش تا چه حد برای طالبان اولویت دارد؟
احمد شاهین، آگاه مسایل سیاسی افغانستان در صحبت با اسپوتنیک می‌گوید، در بازی که دراین جغرافیا وجود داشت – حضور چند ساله ناتو به رهبری ایالات متحده آمریکا به گونه دراماتیک پایان یافت. خلای وجود ناتو در منطقه احساس می‌گردد. آمریکا برای حضور خود در ناتو دو رویکردی را در اختیار دارد.
«رویکرد اول این است که آمریکا تلاش دارد در منطقه به عنوان مثال در تاجیکستان، ازبیکستان و یا حتا قرقیزستان پایگاه نظامی داشته باشد. این تلاش آمریکا با واکنش تند روسیه مواجه شد. داشتن پایگاه در پاکستان نیز مشکوک است که یک بحث جداگانه است».
کارشناس می‌گوید، آمریکا برای حضور خود درمنطقه به نیروهای نیابتی نیاز دارد. گرچه طالبان ادعای پیوستن نظامیان پیشین به داعش را رد کردند، اما این اخبار احتمال دارد دور از حقیقت نباشد.
«دوم آمریکا چند گزینه را به عنوان نیروی نیابتی برای بهانه حضور خود در افغانستان در اختیار دارد. یکی ازاین گزینه ها جبهه مقاومت پنجشیر به رهبری احمد مسعود است که در آمریکا ثبت هم شده. همچنان یک گزینه دیگر گروه داعش است. برخی گزارشات رسانه‌ای حاکی است که کوچ استراتژیک برخی نیروهای آموزش دیده داعش از سوریه و عراق به سمت افغانستان صورت گرفته که گفته میشود آمریکا قصد دارد از آنها برای دستیابی به منافع خود کار بگیرد.»
بعد امنیتی و سیاسی مسأله به گونه‌ای است که آمریکا سعی دارد یک حفره یا باطلاق امنیتی را در افغانستان ایجاد کند تا خاکسترهای آن را به سین کیانگ چین و آسای میانه پرتاب کند.
«دراین اواخر از ادبیات سیاسی روسیه، به ویژه اظهارات سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه این کشور برمی‌آید که روسیه نگران حضور گروه های افراطی و تهدید این گروه ها از جانب افغانستان است و این کشورخواستار خنثی سازی این گروه های افراطی در خاک افغانستان است.»
این صحبت ها ازیک سو یک هشدار به ایالات متحده آمریکا و از سوی دیگر به طالبان است که این گروه را وادار به انجام تعهدات شان در رابطه به مقابله با داعش می‌سازد که باید این مسأله را حل کنند.
«واضح است که برای کشورهای بزرگ منطقه از جمله روسیه و چین، حضور گروه های افراطی تروریستی در خاک افغانستان پذیرفتنی نیست. افغانستان گلوگاهی است که می‌تواند منافع استراتژیک، به ویژه امنیت این کشورها را با خطر مواجه کند. بنابراین آمریکا تلاش دارد نه تنها در عرصه امنیتی، بلکه در عرصه اقتصادی نیز بحران های را ایجاد کند که غیر قابل مدیریت توسط روسیه و چین باشد.»
برغم اینکه در یک تصویر کلی در چوکات "نشست فرمت مسکو" و کنفرانس "تروئیکای توسعه یافته" آنها با هم توافق دارند، اما آمریکا با توجه به نحوه خروج از افغانستان و فروپاشی دولتی که این کشور در طی 20 سال از آن حمایت و پشتیبانی نموده بود، ذهنیت های را بوجود آورده که آمریکا تلاش دارد آنرا تلافی کند.
«مثلا زلمی خلیل‌زاد نماینده پیشین آمریکا در امور صلح افغانستان اخیرا در صحبت های گفت که اگر این کشور از القاعده تهدیدی را احساس کند؛ دوباره به افغانستان حمله خواهد کرد. واضح است که حتا اگر القاعده در افغانستان حضور هم داشته باشد، این نیرو ها به آن پیمانه قدرتمند نیستند که ازهزاران کیلومتر فاصله، تهدیدی را متوجه آمریکا کنند. اما آمریکا با این مانور ها می‌خواهد افکاری را که از نحوه خروج آمریکا از افغانستان ناراضی اند، آرام کنند و به گونه‌ای این دیدگاه ها را از حالت تعرضی به حالت نرمتر درآورد. بازی ژئوپولیتیک در افغانستان که به نام بازی بزرگ مشهور است با وجودی که وارد یک حالت جدید شده است، با آن هم ادامه دارد.»
بدتر شدن وضعیت امنیتی در افغانستان برای ادامه این بازی ها مهم است و بدون جهت نیست که آمریکا نیروهای افراطی آموزش داده خود را در منطقه جابه جا نموده و نیروهای را که تحت مدیریت سیا در افغانستان تربیه دیده بودند، به آمریکا منتقل کند. این احتمال وجود دارد که آمریکا ازاین نیروها در منطقه به نفع خود استفاده خواهد کرد.
«احتمال پیوستن نظامیان پیشین به شاخه خراسان دولت اسلامی، روشن است که مقابله طالبان با داعش را پیچیده تر خواهد کرد، ولی زمانی که یک گروه علیه یک حاکمیت می‌رزمد به چند مورد مهم نیاز دارد که یکی کمک های لجستیکی و دوم جغرافیا است که طالبان آنرا در اختیار داشتند و همچنان فراهم سازی تجهیزات نیز مهم است.»
واقعیت این است که گروه طالبان با توافقات انجام شده با آمریکا و پاکستان و موضع انفعالی همسایگان دیگر و فقدان مقاومت نیروهای رژیم آمریکایی حاکم بر افغانستان توانست طی مدت کوتاهی بر سراسر کشور مسلط و حاکم شود، ولی فاقد هر گونه تشکیلات لازمه حکومت داری و تضمین امنیت است.
«لازمه حفظ امنیت در هر کشوری وجود تشکیلات اطلاعاتی و امنیتی است که قادر باشد قبل از هر اقدام تروریستی و ضد امنیت جامعه آن را شناسایی و خنثی سازد. طالبان در حال حاضر از چنین سازمان و تشکیلات بی بهره است و عوامل حکومتی نیز از تجریه کافی دراین زمینه بر خوردار نیستند. لذا در کوتاه مدت حکومت طالبان قادر نیست به صرف کنترل بر شهرها از اقدامات تروریستی گروه هایی همانند داعش جلوگیری کند».
کارشناس می‌گوید، داعش یک گروه بسیار قرون وسطایی با ایده عمیقا سلفی است که طالبان را مرتد می‌داند. هدف داعش این است که خلافت خود را در سراسر جهان گسترش دهد. در خود گروه طالبان نیز زیر گروه های مختلفی وجود دارند که از رهگذر تضعیف یکدیگر راه را برای گروهای تروریستی هموار می کنند.
«در فقدان سازمان و تشکیلات امنیتی و تضادهای درون حاکمیت، گروه های تروریستی مانند داعش، به منظور نفاق افکنی در جامعه ایجاد شده و هدف گروه داعش و حامیان جنایتکارشان صرفا آدم کشی نیست، بلکه ایجاد تفرقه و تنش های قومی و مذهبی در جامعه افغانستان است که در صورت تداوم می تواند به جنگ داخلی و خونریزی بیشتر و بهره بر داری مافیای تروریستی و تکفیری بیانجامد».
گفتنی است باوجود وقوع چند انفجار انتحاری که در یک مورد آن در فرودگاه کابل حدود 170 کشته برجای گذاشت، مقامات طالبان هنوز مدعی هستند که داعش حضور جدی در افغانستان ندارد و فرماندهان طالبان آن را جدی نمی گیرند. ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی طالبان تاکید می‌کند که سرکوب گروه داعش در افغانستان ادامه خواهد یافت.
