در مطلب منتشره در نشریه Eurasianet (امریکا) گفته شده، پومپئو در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با همتای قزاق خود مختار تولوبردی در تاریخ 2 فبروری در نورسلطان گفت: "ما کاملاً از آزادی قزاقستان جهت انتخاب کشور برای پیشبرد بیزنس پشتیبانی می کنیم، اما من مطمئن هستم که کشورها با همکاری با شرکت های امریکایی به بهترین نتیجه می رسند."
واکنش ناراضی مسکو مدت زیادی طول نکشید. روزنامه نگاران روسی از اینكه رئیس جمهور قزاقستان، قاسیم جومرات توكایف هنگام پذیرش پومپئو به زبان انگلیسی صحبت كرد و نه به زبان مادری قزاقی كه به نظر آنها نقض پروتوكول بود، شكایت كردند. ولی برخی از ناظران خاطرنشان كردند، وقتی رهبران آسیای مرکزی به زبان روسی صحبت می كنند، همین منتقدین ابراز نگرانی نمی كنند.
قبل از بازدید پومپئو اعلام استراتژی جدید اداره امریكا برای آسیای مرکزی انتظار می رفت كه به گفته وزارت امور خارجه واشنگتن، "بر مبنای اصل استقلال و شکوفانی آسیای مرکزی بنا شده است".
دستورالعمل ضد پیکن حتی زمانی مشخص تر شد که پومپئو وقت برای دیدار با قزاق های قومی از چین پیدا کرد که در تلاش جلب توجه به مشکلات اقوام خود در اردوگاه های به اصطلاح آموزش مجدد در ایالت سین کیانگ چین می باشند.
وزیر امور خارجه این موضوع را در کنفرانس مطبوعاتی مطرح کرد و از شرکای امریکایی خواست که برای پایان دادن به آنچه که وی "سرکوب به سبک چین" نامید، کمک کنند. پومپئو در توییتر خود با ابراز قدردانی از قزاقستان از "عدم اعزام اقلیت های مسلمان به چین و دفاع از متقاضیان پناهندگی" این نکته را تکرار کرد.
این توصیف دقیقی از وضعیت واقعی نیست. قزاقستان، به طور معمول، سعی می کند نارضایتی خود را از پیکن تبارز نه دهد و اقداماتی را برای اخراج افرادی که به دنبال پناهندگی هستند، اتخاذ نماید، اگرچه اینگونه اقدامات همیشه معمولاً با اعتراضات همراه بود. در عین زمان، فعالان مطرح کننده این مشکل مورد پیگرد قرار می گیرند.
در مرحله دوم و پایانی سفر خود از آسیای مرکزی، پومپئو برای شرکت در اجلاس منطقه ای C5 + 1 از ازبکستان دیدار کرد. این مجمع وزرای خارجه قزاقستان، قرغیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان با حضور نماینده وزارت امور خارجه ایالات متحده است. در واشنگتن اعتقاد بر این است که تعمیق روابط، همگرایی و یکپارچگی در آسیای مرکزی به منطقه کمک خواهد کرد، تا در مذاکرات با قدرتهای همسایه تأثیرگذار مواضع سودمندتری کسب کند.
ولی، منتقدین معتقدند که این برخورد کهنه شده است و به اندازه کافی جاه طلبانه نیست.
در دستور کار منطقه ای امریکا تعامل بیشتر آسیای مرکزی با افغانستان قرار دارد – واشنگتن به هروسیله ممکن می خواهد از مسوولیت درباره آینده این کشور شانه خالی کند. پومپئو هنگام اقامت در تاشکند ابتکار عمل جهت افزایش تجارت مرزی بین ازبکستان و افغانستان اعلام کرد که اجرای آن به یک میلیون دالر نیاز دارد.
خطر قابل توجهی برای اجرای برنامه های ایالات متحده در منطقه در ازبکستان نهفته است، زیرا این کشور در مورد تصمیم پیوستن به اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) به رهبری مسکو متزلزل است. واشنگتن کاملاً مخالف چنین اقدام است.
هنگامی که وزیر امور خارجه روسیه، سرگئی لاوروف، در اواسط جنوری به اینجا سفر کرد، مقامات ازبک از "تشدید بی سابقه در مبادلات متقابل" و "گسترش همکاری های چند جانبه، در درجه اول در عرصه های تجارتی، اقتصادی، سرمایه گذاری، انرژی، حمل و نقل و ارتباطات فرهنگی و انسانی در حوزه های آموزشی سخن گفتند. "
آینده روابط ایالات متحده و ازبکستان به میزان تحقق وعده های گسترده رئیس جمهور دونالد ترامپ اثنای بازدید ماه می سال 2018 میرضیایف از واشنگتن بستگی دارد.
سپس ترامپ گفت که ازبکستان "بیش از 20 معامله تجاری بزرگ با شرکت های امریکایی منعقد کرده است که حجم آن در صورت اجرای کامل بیش از 4.8 میلیارد دالر خواهد بود و می تواند بیش از 10 هزار شغل در ایالات متحده ایجاد کند و فرصت هایی را برای میلیارد ها دالر طبق قراردادهای آینده با ایالات متحده بگشاید.. "
به همین دلیل پیشرفت اصلاحات سیاسی در ازبکستان بسیار مهم تلقی می شود. پومپئو در سخنرانی خود در یک نشست خبری صریحاً به این اشاره کرد.
در عین زمان، اجندای وسیعتر در چارچوب برنامهC5 + 1 شاید به دلیل اقدامات ناسنجیده واشنگتن در سیاست های منطقه ای شکست بخورد.
این را به سختی می توان وضعیت ایده آل نامید، ولی در هفته گذشته اداره ترامپ اعلام کرد که قرغیزستان را در جمله شش کشوری شامل ساخته که بر شهروندان آن جهت ورود به امریکا محدودیت وضع شده و این امر به مهاجران بالقوه اجازه گرفتن ویزا نمی دهد. سفارت ایالات متحده در بیشكیک اظهار داشت كه این تصمیم به نگرانی درباره "اقدامات امنیتی ناكافی در ترتیب نمودن اسناد تثبیت هویت مربوط می باشد، طور كه هنگام تحلیل دقیق معلوم گردید".
سفارت در بیانیه ای گفت: "این کاستی ها شامل عدم وجود پاسپورت های الکترونیکی بیومتریک، اطلاع نه دادن در مورد پاسپورت های گمشده یا سرقت شده و کار ناکافی جهت ارائه اطلاعات در مورد تروریست های مشکوک است."
در قرغیزستان، این خبر باعث برانگیختن احساسات شد: وزارت امور خارجه این تصمیم را به مثابه عمل کاملاً غیر موجه محکوم کرد و هشدار داد که این کار به روابط قرغیزستان و امریکا "خسارت قابل توجه" وارد خواهد کرد.
