چارلی دیوکسبوری (Charlie Duxbury) در مقاله منتشره در نشریه Politico (امریکا) می نویسد، بازیگران جهانی به این منطقه به مثابه سرزمین بی صاحب نگاه میکنند که برای هرکس قابل دسترسی است.
در قرن نوزدهم، قدرتهای بزرگ اروپایی جهان را مطابق قواعد قرن های حاکمیت تقسیم می کردند: هرکس که برای اولین بار پرچم خود را جابجا میکرد، منابع به آن تعلق می گرفت – اگر می توانست آنها را محافظت کند.
ظاهراً به نظر می رسید که آن دوران مدتهاست که به فراموشی سپرده شده است. اما امروز، هنگامی که یخ های قطبی در قطب شمال با سرعت بی سابقه ای در حال ذوب شدن است، بازیگران برجسته جهان به این منطقه به مثابه سرزمینی بی صاحب نگاه می کنند که برای همه قابل در دسترسی است.
اوضاع در حال تغییر - و منظره بحری – مبارزات جهت دستیابی بر فرصتهای جدید اقتصادی و برتری استراتژیک در قله جهان برانگیخته است. مایک پمپئو وزیر امور خارجه امریكا اعلام داشت: "این منطقه به عرصه رقابت و مبارزات به خاطر قدرت تبدیل شده است."
یک ماه قبل، ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در کنفرانس در سانکت پتربورگ اظهار داشت که قطب شمال بیش از 10 درصد کل سرمایه گذاری ها در روسیه را به خود اختصاص داده است.
نشریه «Politico» معلومات میدهد که مبارزه پیرامون قطب شمال در کدام جهات پیش برده میشود و این همه به چه خواهد انجامید.
مبارزه برای مسیرهای تجاری
بهای مساله. انسان ها قرن ها در قطب شمال تجارت می کردند و کالاهایی مانند پوست و گوشت را بر روی یخ و برف حمل می کردند. امروز به دلیل گرم شدن، بسیاری از مسیرهای تجاری قدیمی ناپدید شده، اما مسیرهای جدید کشتی رانی به مسافت طولانی به جای آنها بوجود آنمده اند.
برای صادرکنندگان معاصر که مقادیر زیادی کالا را از آسیا به غرب می فرستند، این فرصت های جدید و بسیار مطلوبی را فراهم می کند.
پیش بینی ها حاکی است که تا سال 2040 بحر منجمد شمالی در تابستان کاملاً عاری از یخ خواهد بود. در حال حاضر دو مسیر حمل و نقل جدید ایجاد شده است: مسیر بحر شمالی که در امتداد سواحل قطب شمال روسیه و گذرگاه شمال غربی که از طریق جزایر شمالی کانادا می گذرد.
از برکت این مسیرها، مسافت بین اروپا و آسیا 40 درصد کاهش می یابد. و از آنجا که 90% تجارت جهانی از طریق بحر انجام می شود، حتی افزایش اندک در استفاده از این مسیرها تأثیر قابل توجهی در اقتصاد جهانی خواهد داشت.
از این چه برمی آید. کارشناسان درباره پتانسیل تجارت با استفاده از این مسیرهای جدید اختلاف نظر دارند. بلی، آنها کوتاه تر هستند، اما این مسیرها به مدت نه ماه سال با یخ پوشانده شده اند. همچنین در اکثر مسیرهای آنجا خدمات اساسی مانند جستجو و نجات وجود ندارد.
تاکنون کمتر از 100 کشتی تجاری در سال از مسیر بحر منجمد شمالی عبور می کنند، در حالی که تقریبا 20000 کشتی از کانال سوئز در مصر استفاده می کنند. در این باره یک تحلیلگر از مؤسسه قطب شمال واشنگتن، مالت هومپرت (Malte Humpert) معلومات داده است.
ولی تعداد کشتی ها در قطب شمال رو به افزایش است. شرکت حمل و نقل چینی «COSCO» قصد دارد بیشتر از مسیر بحر شمال برای تحویل کالا به اروپا استفاده کند. هومپرت می گوید، تا اواسط دهه آینده، تعداد سفرهای COSCO می تواند به 200-300 افزایش یابد.
با توسعه مسیر اقیانوس شمال در امتداد سواحل روسیه، مراکز جدید تجاری در منطقه قطبی بوجود می آیند و به زندگی جدید در منطقه شمالی رونق خواهد بخشید. در عین حال، کنسرسیومی به سرپرستی شرکت آلمانی Bremen Ports می خواهد یک مرکز جدید انتقالات در شمال شرق ایسلند در فینفجورد ایجاد کند.
مسیرهای جدید همچنین می تواند باعث ایجاد تنش های جدید بین بازیکنان اصلی شود که به دنبال کنترول آنها هستند. ایالات متحده با انتقاد از ادعاهای کانادا و روسیه در مورد این خطوط حمل و نقل، آنها را "غیرقانونی" و "نامشروع" می خواند.
مبارزه برای سلطه
بهای مساله. در طول جنگ سرد، قطب شمال خط مقدم مبارزه بین ناتو و اتحاد جماهیر شوروی بود و بسیاری از پایگاه های نظامی و تجهیزات نظامی گران قیمت در آنجا وجود داشت.
پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، دشمنی فروکش کرد و بسیاری تاسیسات دیمونتاژ شدند و یا از بین رفتند. در سال 2010، روسیه و ناروی اختلافات دیرینه خود را در مورد مرز بحری حل کردند.
اکنون دوباره روابط بین غرب و روسیه سردتر شده و طرفین به تدریج به مواضع جنگ سرد باز می گردند، در حالی که سد یخ که آنها را از هم جدا می کند به تدریج در حال ذوب شدن است.
از این چه بر خواهد آمد. تحلیلگران معتقدند که احتمال درگیری تمام عیار در قطب شمال بسیار اندک است. ولی بعید است که رقابت ژئوپلیتیکی در این منطقه بین دشمنان قدیمی و رقبای جدید به آنها اجازه دهد، تا با هم در همزیستی مسالمت آمیز به سر برند.
روسیه در حال ساختن یک سلسله پایگاه های جدید در محلات مسکونی ساحلی شمالی و در جزایر مختلفی از جمله جزیره Kotelny در بحیره شرقی سایبریا است. در مناطق قطبی قطب شمال، تمرینات نظامی ناتو و نیروهای روسی به طور فزاینده ای در جریان است.
نه تنها مخالفان دوران جنگ سرد توانایی های نظامی خود را در قطب شمال تقویت می کنند. وزارت دفاع امریكا همچنین به افزایش فعالیت چین اشاره میکند. پیکن کشتی های یخ شکن را به آنجا می فرستد و تحقیقات غیرنظامی را در مناطق شمالی انجام می دهد. وزارت دفاع امریكا تأكید می كند كه این اقدامات می تواند به مقدمه برای تقویت حضور نظامی چین در بحر منجمد شمالی مبدل گردند.
مبارزه برای نجات قطب شمال
بهای مساله. افزایش فعالیت در قطب شمال مملو از خطرات زیادی برای محیط زیست آسیب پذیر این منطقه است. احتمال نشر نفت وجود دارد که جمع آوری آن در جغرافیای شمالی بسیار دشوار است. علاوه بر این، کشتی ها منبع پخش دوده هستند که روی یخ ترسب میکند و ذوب شدن آن را تسریع می کند.
تغییرات اقلیمی در قطب شمال نسبت به جاهای دیگر سریعتر است. آب شدن یخ و یخچالهای طبیعی در این منطقه نه تنها تهدید بالا رفتن سطح آب در سراسر جهان بوجود می آورد. این تغییرات ساکنان محلی را از وسایل امرار حیات محروم می سازند و محیط زیست طبیعی انواع بی شماری از حیوانات وحشی را نابود می کنند.
هنوز مشخص نیست که این تغییرات به چه شکلی به وجود خواهد آمد. اما یخ همچنان در حال ذوب شدن است و بازیگران جهانی در حال مسابقه با زمان و با یکدیگر هستند و جهت بهره برداری از قطب شمال سعی می نمایند. بنابراین، اهمیت استراتژیک این منطقه فقط افزایش خواهد یافت. و نتیجه مسابقه نه تنها برای قطب شمال بلکه در آینده برای مناطقی که در جنوب دایره قطب شمال واقع شده عواقب بسیار ناگوار در قبال خواهد داشت.
