الکساندر مانتیتسکی سفیر روسیه در جمهوری اسلامی افغانستان در مصاحبه اختصاصی با Sputnik راجع به تحرک مناسبات روسیه — افغانستان در دوران ریاست جمهوری اشرف غنی معلومات داد و بر وضع کنونی امنیتی در کشور، برخورد مقامات افغان نسبت به تلاش های عقد موافقت نامه صلح با «طالبان»، امکانات به تعویق انداختن انتخابات ریاست جمهوری، همکاری با فدراسیون روسیه و افغانستان در چارچوب کمیسیون مشترک بین الحکومتی تبصره نمود.
تحرک مناسبات روسیه-افغانستان در دوران زمامداری اشرف غنی چگونه است؟
با تاسف، نمیتوانیم بگوئیم که رئیس جمهور فعلی افغانستان طی دوران بر سر قدرت بودن خود توانسته مناسبات متوازن با شرکای بین المللی، در نوبه اول، با همکاران منطقوی خود اعمار نماید. این بر روابط روسیه-افغانستان نیز تاثیر نموده که تحرک آنها را اصلاً میتوان با علامت «منفی» مشخص ساخت. باوجود این، ما تشریک مساعی با جمهوری اسلامی افغانستان در یک عده جهات، بشمول مساعدت به ارگان های حراست حقوق در تربیه کدرها و همچنان تخصیص بورس های تحصیلی در رشته های ملکی و ارسال کمک های بشری ادامه میدهیم. مساعی زیادی را در جهت آشتی ملی — به هدف فراهم ساختن امکانات به مردم افغانستان جهت زیستن در دولت آرام و با ثبات — بخرج میدهیم. قبل از همه، قابل یاداوری است که بعد از رسیدن اشرف غنی به قدرت در حجم تبادله کالا بین روسیه و افغانستان کاهش شدید رخ داد که، البته، در ابتدا رابطه مستقیم با تغییر رهبری در افغانستان نداشت و به خصوصیت تک ساختاری صادرات و واردات بین کشورهای ما مربوط بود. کاهش حجم صادرات روسیه در باره یک یا دو گروپ کالا باعث کاهش قابل ملاحظه حجم تجارت متقابل میگردد. ولی، چنین تمایل منفی بعداً نیز ادامه یافت. پنهان کردن ماهرانه آرزوی بخش رهبری جمهوری اسلامی افغانستان در همدستی با شرکای غربی آنها حضور روسیه را در افغانستان کاهش میدهند و همچنان عدم موجودیت امنیت لازم و سطح بلند فساد بر همکاری تجارتی-اقتصادی روسیه-افغانستان اثر بسیار منفی بجا میگذارد.
وضع جاری امنیتی در افغانستان چگونه است؟
طبق اعلامیه های خود نظامیان افغان، در جمهوری اسلامی افغانستان در حال حاضر در حدود 20 گروه مختلف تروریستی فعالیت میکنند. باوجود عملیات فعال محاربوی نیروهای ملی امنیتی افغان و حضور قطعات نظامی خارجی، نیروهای حکومتی بر چرخش قابل ملاحظه در صحنه نبرد دست یافته نمی توانند. حد اقل نیمی از خاک جمهوری اسلامی افغانستان مانند گذشته تحت کنترول کامل یا قسمی اپوزیسیون مسلح قرار دارد. فعالیت های فعال تبلیغاتی و محاربوی «جناح» افغانی داعش که تهدید مستقیم برای شرکای آسیای مرکزی ما به بار می آورد، باعث نگرانی خاص میگردد.
اوضاع بطور کل در کشور و در کابل در دوران بر سر قدرت بودن حکومت وحدت ملی چگونه تغییر کرده؟
اوضاع در عرصه امنیتی مستقیماً بر دیگر عرصه های زندگی جامعه افغانستان تاثیر میکند. دوران ریاست جمهوری اشرف غنی (از سپتمبر سال 2014) یکجا با عبدالله عبدالله رئیس اجرائیه توسط بحران طولانی دوامدار اقتصادی و اجتماعی مشخص میگردد. رویارویی چندین ساله مسلحانه مقامات رسمی و طالبان امکان حل موثر وظایف بنیادی را که در برابر افغانستان قرار دارند، فراهم نمی سازد. در تمام کشور عملیات فعال محاربوی دوام دارند و اپوزیسیون مسلح بطور متناوب تلاش هایی را جهت اشغال مراکز اداری ولایات بعمل می آورد. در شهرهای بزرگ کشور، بشمول کابل، امنیت به سطح بلندتر تامین میشود، اما مبدل ساختن آنها به نواحی، کاملاً فارغ از منازعه ممکن نمیگردد — حملات مسلحانه بر موسسات دولتی و محلات اقامت خارجیان و اعمال بزرگ تروریستی با استفاده از آلات ساختگی انفجاری و تروریستان انتحاری رخ میدهند که نه تنها به شبکه شهری زیان میرساند، بلکه به تلفات در بین باشندگان ملکی منجر میگردند.
به نظر شما، حضور قطعات خارجی بر امنیت در کشور چگونه تأثیر مینماید؟
طی مدت تقریباً دو دهه، با وجود حضور نیروهای ایتلاف بین المللی، افغانستان بازهم به دستیابی بر صلح و آرامش موفق نشده است. در حال حاضر حضور قطعات امریکا و کشورهای ناتو در افغانستان وضع نظامی را از سقوط بازمیدارد، ولی به هیچ وجه به حال منازعه بین الافغانی و ثبات بخشی اوضاع در کشور مساعدت نمی کند. حضور قطعات نظامی خارجی در جمهوری اسلامی افغانستان برای مالیه دهندگان غربی به میلیاردها دالر تمام میشود، باوجود این، تامین تضمینات امنیتی حتی در پایتخت، در کابل و شهرهای بزرگ کشور ممکن نمی گردد، چه رسد به محلات دهاتی، جای که گروه های مسلح خود را هرچه بیشتر مطمئین تر احساس میکنند. انتقال افراد مسلح داعش توسط هلیکوپترهای ناشناخته شده در خاک افغانستان که حریم هوایی آن را کاملاً امریکا و متحدان آن کنترول میکنند، همچنان بدون جواب باقی مانده است. آزادسازی ده ها داعشی اسیرشده در نتیجه عملیات ویژه اخیر نظامیان امریکایی و افغان از زندان طالبان را نیز میتوان به این مربوط ساخت.
مشوره های فرمات مسکو در باره افغانستان با شرکت نمایندگان دفتر سیاسی تحریک «طالبان» در قطر در جامعه افغانستان چه واکنش های در قبال داشت؟ مقامات عالی سیاسی افغان نسبت به این ابتکار روسیه چگونه برخورد نمودند؟ آیا سیاستمداران جمهوری اسلامی افغانستان آرزوی توسعه شرکت افغانان در چنین فرمات را اظهار داشته اند یا نه؟
برگزاری جلسه فرمات مسکو در تاریخ 9 سپتمبر سال 2018 در پایتخت روسیه بطور کل از طرف محافل اجتماعی افغان، بشمول نمایندگان نیروهای سیاسی کشور و جامعه کارشناسان مثبت ارزیابی گردید. به اشاره بدخواهان روسیه، بدون شک، در رسانه های محلی به این ارتباط تجارت سیاسی صورت گرفت که گویا ملاقات فقط به خاطر بلندبردن اعتبار تحریک طالبان و تحکیم مواضع آنها در مذاکرات سازماندهی شده بود. ولی این اتهامات پوچ، طوریکه توقع میرفت، در پایان گردهمایی که در مسیر سازنده برگزار شد و از جانب شرکت کنندگان و ناظران گام مهم در مسیر راه اندازی دیالوگ مستقیم اپوزیسیون مسلح با مقامات افغان شناخته شد، تائید نشدند. حکومت جمهوری اسلامی افغانستان به دلایل خودساخته از شرکت در جلسه امتناع ورزید و به اعزام هیات شورای عالی صلح اکتفا کرد. چنین فیصله مقامات افغان توسط سیاست دانان و تحلیلگران محلی اشتباه آمیز و غیرمعقول خوانده شد. نمایندگان نیروهای دیگر سیاسی کشور، با درک نمودن اهمیت مذاکرات در پایتخت روسیه، آمادگی شان را جهت شرکت در جلسه فرمات مسکو اظهار داشتند، ولی این باعث واکنش فوق العاده منفی در ارگ ریاست جمهوری گردید و سازماندهندگان روسیه در مورد عدم توسعه ترکیب شرکت کنندگان به منظور جلوگیری از بی ثبات ساختن اوضاع سیاسی داخلی در افغانستان فیصله نمودند. باوجود این، ما بازهم عقیده داریم که در بحث در باره سرنوشت آینده مردم افغانستان باید نمایندگان همه اقشار جامعه و همه نیروهای سیاسی شرکت ورزند. بدون برخورد جامع دستیابی بر شیوه های روند آشتی ملی در جمهوری اسلامی افغانستان بعید به نظر میرسد.
شما نتایج مذاکرات زلمی خلیلزاد را با طالبان در دوحه و واکنش مقامات رسمی کابل در باره مذاکرات چگونه ارزیابی میکنید؟
جانب روسیه از مساعی هر کشور، بشمول امریکا که متوجه حل منازعه در افغانستان باشند، استقبال میکند. برعلاوه این، ما بارها راجع به آمادگی روسیه جهت همکاری با هر دولت در امر عادی شدن هرچه زودتر اوضاع در افغانستان، اعلام داشته ایم. در عین حال موضعگیری و روحیه غیرسازنده رهبری کنونی جمهوری اسلامی افغانستان و شخص اشرف غنی رئیس جمهوری اسلامی افغانستان در رابطه به پروسه صلح باعث تعجب ما میگردد. مساعی روسیه در جهت آشتی نه تنها توسط حکومت جمهوری اسلامی افغانستان مورد انتقاد قرار میگیرند، بلکه بطور علنی به زیان آرمان های مردم افغانستان سبوتاز میگردند. برخورد مشابه مقامات رسمی کابل در این اواخر نسبت به فعالیت زلمی خلیلزاد مشاهده میشود. چنین تصور میشود که موافقت نامه صلح افغانی تا حدی زیادی برای روسیه، امریکا و کشورهای منطقه، نسبت به مقامات جمهوری اسلامی افغانستان ضروری است.
انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان از اپریل به جولای سال 2019 به تعویق انداخته شده اند. اوضاع حالا چگونه است و روحیه در جامعه افغانی چطور است؟ آیا برای برگزاری اتنتخابات تمام شرایط لازم موجود اند، یا بازهم تغییرات در سناریو ممکن اند؟
در حال حاضر هنوز عقب مانی قابل ملاحظه در کار کمیسیون مستقل انتخابات جمهوری اسلامی افغانستان از جدول زمانی اعلام شده نتایج انتخابات پارلمانی مشاهده میشود، اگرچه انتخابات در اکتوبر سال گذشته برگزار شده بودند. فکر میکنم که این شاید با مشکلات تخنیکی مربوط باشد که در برابر کمیسیون مستقل انتخابات قبلاً در جریان رای دهی بوجود آمده و همچنان پرابلم های که طرفداران نامزدان ایجاد میکنند که با نتایج شمارش آرا موافق نیستند. در رسانه های افغانستان پیوسته معلومات راجع به فعالیت های مختلف اعتراضیه و محاصره نمودن دفاتر کمیسیون مستقل انتخابات توسط رای دهندگان ناراضی منتشر میشوند. در عین حال، در برابر جفت حاکم حالا چند پرابلم حیاتی — مذاکرات با طالبان و بهای معامله ممکن، خروج قطعات امریکایی و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری قرار دارند. روحیه موجود در جامعه به نارضایتی کتله های مردمی از توجه ناکافی از جانب مقامات به پروسه آشتی به ارتباط تلاش رهبری جهت حفظ قدرت شخصی در کشور، اشاره میکند. ولی نباید امکان به تعویق انداختن انتخابات ریاست جمهوری را به موعد بعدتر به ارتباط حل نشدن مساله مادی-تخنیکی و عدم موجودیت سطح لازم امنیت، مستثنی ساخت. فکر میکنم، چیزهای زیادی بعد از آن روشن خواهند شد، وقتیکه ایالات متحده و تحریک طالبان نتایج مذاکرات شان را اعلام کنند.
نظرهایی وجود دارد که تمویل مالی حکومت موقت متواند از عهده رفع بحران برآید. شما چنین اعلامیه ها را چگونه ارزیابی میکنید؟
واقعاً هم، برخی شخصیت های سیاسی افغان در ماه های اخیر فراخوان های را جهت تشکیل حکومت موقت به هدف برقراری صلح در افغانستان اعلام داشته اند. سوال اینست که این مفکوره تا چه حد برای افغانان قابل قبول است. این مورد دلچسپی طالبان قرار گرفته که بارها آمادگی شان را جهت شمول در ترکیب حکومت موقت در صورت تشکیل شدن آن، اعلام داشته اند. ولی مقامات رسمی کابل با چنین گزینه انکشاف حوادث شدیداً مخالف اند. این کاملاً قابل توضیح است، زیرا در صورت چنین سناریو اشرف غنی رئیس جمهور برحال میتواند قدرت را از دست دهد. در عین حال، باید محک های تشکیل حکومت موقت تعیین گردند. بطور نظری آنها میتوانند در گردهمایی سراسری افغانی — لویه جرگه طرح شوند که به نوبه خود، میتواند فقط به اساس فیصله حکومت موجود کشور دعوت گردد.
به نظر شما، کدام یک از نامزدان در انتخابات آینده بیشترین چانس احراز مقام ریاست جمهوری دارد ؟
اسناد را جهت شرکت در مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری 18 نفر سپرده اند. کارشناسان افغان مدعی عمده مقام رئیس دولت را — اشرف غنی رئیس جمهور برحال، عبدالله عبدالله رئیس اجرائیه و حنیف اتمر رئیس اسبق شورای امنیت ملی میدانند. تعداد معین آرا را همچنان گلبدین حکمتیار، زلمی رسول، احمد ولی مسعود، نورالحق علومی و برخی دیگران از آن خود ساخته میتوانند. در حال حاضر ارزیابی چانس پیروزی آنها کاملاً دشوار است. تمام چهره های برشمرده شده تیم های انتخاباتی شان را بر اساس اصل نمایندگی گروپ های عمده انتنیکی، ساکن افغانستان، تشکیل داده اند.
قبلاً کمیسیون بین الحکومتی روسیه-افغانستان را یو.پ. سنتورین وزیر انرژی فدراسیون روسیه و اکلیل حکیمی وزیر مالیه جمهوری اسلامی افغانستان رهبری میکردند. چه کسانی در حال حاضر روسای کمیسیون بین الحکومتی می باشند؟ آیا جلسه بعدی کمیسیون بین الحکومتی پلان میشود یا نه؟ کدام تحولات در جهات اساسی همکاری رخ داده که در باره آنها در جلسه قبلی کمیسیون بین الحکومتی توافق حاصل گردیده بود؟ کدام مشکلات در راه تحقق توافقت بوجود آمدند؟
در لحظه کنونی بخش روسیه کمیسیون بین الحکومتی را ا.و. گروزدیف معاون وزارت صنایع و تجارت فدراسیون روسیه، و بخش افغانی را داکتر محمد همایون قیومی سرپرست وزارت مالیه جمهوری اسلامی افغانستان، رهبری میکنند. در دسمبر سال 2018 مذاکرات به ارتباط توافق در مورد تاریخ های برگزاری ملاقات روسا و چهارمین جلسه کمیسیون بین الحکومتی آغاز شدند. برگزاری این ملاقات در مسکو در جریان سال 2019 پلان شده است. جهات اساسی همکاری در مرحله کنونی انرژی برق می باشد. به این ترتیب، در اواخر سال 2018 کمپنی «اینتر RAO — انجینیرینگ» بازسازی توربین برق آبی № 1 و ترمیم اساسی توربین فابریکه برق آبی «نغلو» در ولایت کابل را تکمیل نمود. برعلاوه این، راجع به شرکت کمپنی های روسیه در اعمار خطوط جدید راه آهن در خاک افغانستان مذاکرات جریان دارند. دو کمپنی مشترک ترانسپورتی — لوژیستیکی « افسوتر» و «استراس» روسیه — افغانستان موفقانه فعالیت میکنند. در عین حال، به اساس عللی که در بالا تذکر یافت، کاهش محسوس فعالیت های کاری کمپنی های روسیه در جهت افغانستان مشاهده میشود.
