چهار دهه جنگ، همانگونه که بالای اقتصاد افغانستان تاثیرات منفی گذاشته است، رسم و عنعنات بومی مردم این کشور نیز زیر تاثیر گذاشته است.
گروه مودلینگ اجمل حقیقی اولین تیم مودلینگ در افغانستان است که کارگزارانش هدف از ایجاد آن را زندهسازی فرهنگ اصیل و نمایش لباسهای افغانستان میدانند. آنها در محافل و برنامههای فرهنگی لباس های اقوام و ولایتهای مختلف را به نمایش میگذارد و بر نمایش پوشش بومی مردم افغانستان، تاکید دارند.
در این گروه، در حال حاضر 52 جوان دختر و پسر به حیث مودل کار میکنند.
اجمل حقیقی رییس و موسس «حقیقی گروپ» در مورد اینکه چه انگیزه سبب ایجاد این گروه شده است، میگوید:
«همانگونه که افغانستان در گذشتهها در بخشهای مختلفی از خود قهرمانانی داشت که در حوزههای مختلفی کار میکرد اما آنچه که از سالیان زیادی در موردش هیچ کسی فکر نمیکرد و به شکل خوابیده باقی مانده بود آن چیزی دیگری نبود جز فرهنگ. از اینکه فرهنگ یک کشور هویت یک کشور است و هرگاه یک کشور نمایش فرهنگی نداشت آن کشور در جهان بدون شناخت باقی خواهد ماند. من مودلینگ را یک بهانه قرار داده و خواستم که لباس های مختلف و فرهنگهای مختلف مردم کشور را برای جهانیان به تصویر بکشم.»
در مورد پیشینۀ این رشته در افغانستان نشانی خاصی در دست نیست اما گفته میشود که در زمان حکومت سردار محمد داود، نخستین رییس جمهور افغانستان در دهۀ پنجاه خورشیدی، نخستین نمایش مودلینگ در یکی از هوتلهای شهر کابل اجرا شد.
حقیقی میگوید که در این زمینه تحقیقاتی داشته است:
«تحقیقاتی در مورد پیشینۀ مودلینگ انجام دادیم و هنوز هم جریان دارد. گفته میشود نخستین بار در جریان حکومت سردار داوود، یک هفتۀ فرهنگی در ضیافت رییس جمهور وقت برگزار شده و مهمانانی از چندین کشور لباسهای خود را به نمایش گذاشته بودند. گفته میشود که در زمان حکومتهای قبل از حکومت حامد کرزی نیز مودلینگ در افغانستان وجود داشته است.»
حقیقی گروپ نزدیک به ده سال است که در این عرصه کار میکند، مسوول این شرکت میگوید که در این مدت با مشکلات فروانی روبرو بوده اند:
«در دو بخش با مشکلات زیادی روبرو استیم اولین مشکل اساسی ما نبود امنیت است و دومین مشکل ما مشکلات مالی میباشد. ما تنها از فروشات خود، کار خود را تمویل میکنیم. فروشات ما هم در داخل و هم در خارج از کشور میباشد.»
او با بیان اینکه در کنار سفرهای فراوان داخلی، به تازگی در هند نیز نمایش لباس اجرا کرده اند، ابراز خرسندی میکند که در کشور خود مانده و برای رسیدن به هدفش کار میکند:
«آنچه را که ما هدف قرار دادیم آن خدمت به مردم است. فرض کنیم که افغانستان مادر ماست و این مادر فعلاً مریض است و اگر همه این کشور را ترک بکنند، پس علاج این مادر را کی خواهد کرد؟ اگر امروز مریض است، فردا حتماً جور میشود. خرسندم که در افغانستان استم و کار میکنم.»
اما مودلینگ در جامعۀ سنتی افغانستان کار آسانی نیست، به ویژه برای دختران. یلدا حیدری، یکی از مودلهای جوان افغانستان است. دخترخانم ۱۸ سالۀ اهل میدان وردک که در ایران به دنیا آمده و در کابل زندگی میکند.
او علاقۀ شخصی را دلیل پیوستن به این گروه عنوان میکند:
«من علاقمندی خاصی به فیشن و آرایش و لباس داشتم، همیشه خوش داشتم که در میان دوستانم خوشلباس باشم و همین باعث گردید که به گروپ فرهنگی مودلینگ بانوان در گروپ حقیقی کار کنم.»
حیدری، میگوید که برای کار در این زمینه نهتنها در جامعه با مشکل برخورده است که در خانواده نیز کار سختی داشته است:
«وقتی میخواستم مودل شوم، با ممانعت خانواده خود روبرو شدم و یک سال زمان را در بر گرفت تا به شکلی خانواده خود را راضی بسازم و با تیم مودلینگ حقیقی بپیوندم. در کشور سنتی افغانستان، زن بودن به تنهایی مشکلات زیادی دارد چی رسد بر اینکه یک بانو مودل شود، نه تنها در جامعه که در خانواده هم با مشکلات زیادی چون اخطار، کنایه و دیگر مشکلات روبرو میشود. اما من کوشش میکنم که با این چالشها مبارزه کنم. این باعث افتخار است که از طریق مودلینگ فرهنگ اصیل افغانستان را به جهانیان به معرفی بگیرم.»
همکار دیگر او، لیدا رضایی مودل بیست و یک سالۀ این گروه نیز میگوید که برای مبارزه با سختیها جامعه در این راه باید مثبت اندیش بود: «هیچگاهی به بعدهای منفی جامعه فکر نمیکنم و همیشه مثبتاندیش هستم».
او که فقط چهار ماه است که به این گروه پیوسته است، در کنار مودلینگ، در صنف سوم دانشکدۀ حقوق درس میخواند. رضایی میگوید که بدون مودلینگ هم، زندگی برای زنان در افغانستان سخت است اما نباید تلاش را متوقف کرد:
«در جامعه ما حتی به فعالیتهای معمولی بانوان مشکلات زیادی میسازند، چی رسد به مودلینگ. مشکلات زیادی سر راه فعالیتهای بانوان وجود دارد ولی من هیچگاهی به منفیها فکر نمیکنم و حرفهای مردم را ناشنیده میگیرم.»
او نیز هدفش را نمایش زیبایی افغانستان میگوید: «یگانه هدفی که دارم فرهنگ اصیل خود را دوشادوش با همکاران خود نه تنها در داخل کشور بلکه به دیگر کشورها نیز به معرفی بگیریم و بگویم که ما چنین لباسهای زیبایی داریم.»
افغانستان کشوری با قومها و فرهنگهای متفاوت است. هرچند عرصۀ مودلینگ و نمایش لباس هنوز رشد آنچنانی را نداشته است، اما زمینۀ گسترده برای فعالیت خواهد بود و دنیای رنگارنگ لباس افغانستان، حرفهای زیادی برای گفتن خواهد داشت.