سفارت ایران در تاجکستان از دادن توضیعات مبنی بر مسدود نمودن نمایندگی تجارتی و فرهنگی سفارت ایران امتناع ورزیده است. اما نماینده سفارت محرمانه خبر داده است که بنا به تقاضا مقامات تاجکستان و به اساس مکتوب رسمی، نمایندگی فرهنگی و تجارتی ایران در خجند مسدود گرددیده است.
اینکه ایا در اینده نزدیک این نمایندگی های تجارتی و فرهنگی ایارن در تاجکستان شروع به فعلیت خواهند کرد یا خیر، هنوز معلوم نیست.
قابل یادآوری است که در این اواخر سردی در روابط بین ایران و تاجکستان مشاهده میشود. قبلاً شرکت "تاج-ایران" تولید تراکتور را قطع نمودند.
برای روشن نمودن وضع و چگونگی حقیقت ها، ما از دکتور حکیم مهربان سیاستدان و ژورنالست ورزیده تاجکی که با ایرانی ها هم سابقه کار دارد، در این ارتباط جویائی معلومات شدیم.
دکتور حکیم مهربان طی مصاحبه با خبرنگار آژانس اسپوتنیک در مورد تاثیر مسدود شدن نماینئدگی فرهنگی سفارت ایران در تاجکستان توضیحات داده گفت:
«فکر می کنم که یکی از عوامل بحران روابط بین تاجکستان و ایران، حضور چین در مسایل تجارتی و اقتصادی تاجکستان باشد. ایران سعی می ورزد نقش دین و مذهب را در تاجکستان توسعه دهد که برای زمام داران تاجکستان غیر قابل قبول است».
به نظر دکتور حکیم، چین می خواهد از طریق سرمایه گذاری در تاجکستان تاثیر ایران را در منطقه کاهش دهد. برای ایران، تاجکستان نیز مهم میباشد، و سعی می ورزد از طریق دین در تاجکستان نفوذ کند که برای دولت تاجکستان غیر قابل قبول است.
حکیم مهربان علاوه نموده فرمود: «دیگر اینکه، در یکی از کنفرانس های اسلامی که در تهران برگزار شد، ایران رسماً از حزب اسلامی مخالف دولت تاجکستان که در داخل کشور فعالیت آن ممنوع است، دعوت نمود. و سخنرانی رئیس این نهاد سیاسی اسلامی مخالف دولت از طریق رسانه های ایران نشر شد. به نظر من چنین سیاست در مقابل همسایه درست نیست».
او در این ارتباط دخالت ایران در سیاست تاجکستان که چه عواقب را با خود داشته است، روشنی انداخته گفت: «تاجکستان سه بار به عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای رائی ویتو داد. روسیه از تاجکستان خواهش کرد که به عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای رائی بدهد، زیرا در حالت دشوار بین المللی قرار دارد و امکان حمله امریکا و متحدین اش بر ایران وجود داردو این بود یکی از نمونه های واکنش های تاجکستان در مقابل سیاست ایران در امور تاجکستان».
حکیم مهربان در پاسخ به سوال خبر نگار اسپوتنیک، اینکه آیا ایران به این شکل در سیاست تاجکستان دخالت نموده است یا خیر؟ گفت: نمی توان گفت که دخالت در امور داخلی تاجکستان صورت گرفته است، اما این اقدام تهران باعث سردی روابط بین دو کشور شد. تا جائیکه من اطلاع دارم، ایرگردیده است، زیرا اکثریت مردم ما سنی مذهب هستند.
ژورنالست مشهور تاجکی در جواب به سوال اینکه آیا برهم خوردن روابط بین ایران و تاجکستان می تواند به افغانستان تاثیر بگذارد؟ پاسخ داده گفت:
ژورنالست تاجکی افزود: «تاجکستان، افغانستان و ایران-این سه کشور تاریخ، زبان و فرهنگ مشترک دارند که در اثر مداخله بیگانگان و تفرقه انداختن بین شیعه و سنی ما را ازهم جدا کردند. در ارتباط تاثیر تاجکستان و ایران در روند صلح افغانستان، باید گفت بدون شک که برهم خوردن روابط بین تاجکستان و ایران بر افغانستان نیز تاثیرات خواهد گذاشت. میتوانم بگویم که بیشتر مردم فارس زبان افغانستان تحت فشار قرار میگرند. برهم خوردن روابط بین تاجکستان و ایران به نفع هیچ کس نیست. در وحدت مردم فارس زبان ما بیشتر ترقی می نمایم. بطور مثال میتوانم بگویم، در زمان رئیس جمهور قبلی ازبکستان، تاشکند بالای دوشنبه بسیار فشار آورد و ایران بخاطر حمایت از تاجکستان، انتقال اموال تجارتی ازبکستان از طریق ایران به کشور های عربی و به خصوص به عربستان را مسدود کرد، که بعد از یک ماه بحران بین ازبکستان و تاجکستان حل شد».
حکیم مهربان افزود: به نظر من، علت اساسی سؤتفاهم بین تاجکستان و ایران، در سهم چین در اقتصاد تاجکستان است که ایران سعی می ورزد نقش مهم در سیاست تاجکستان داشته باشد.
حکیم در مورد نقش روسیه در آسیائی مرکزی گفت که فعلاً چین نسبت به روسیه بیشتر در آسیائی مرکزی تاثیر دارد، زیرا حالا روسیه با تحریمات اقتصادی روبرو میباشد و با الحاق کریمه، روسیه بیشتر متوجه مشکلات بین المللی گردیده است. بناً میتوان به صراحت گفت که چین در منطقه تاثیر دارد و ایران هم سعی می ورزد در منطقه تاثیر داشته باشد.
خلاصه، مسدود شدن نمایندگی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در تاجکستان، اقدام یکجانبه از طرف ایران بوده است و یگانه علت آن، این است که مردم به آن علاقمندی نشان ندادند و ایران مجبور شد نمایندگی فرهنگی خود را در مسدود نماید. فکر نمی کنم که این اقدام ایران با عث بحران روابط بین دو کشور همسایه و همزبان و هم فرهنگ گردد.
در خاتمه افزود: «میتوانم بگویم که قطع روابط بین تاجکستان و ایران به نفع دوشنبه و تهران نیست و اگر به چنین بحران روبرو شویم، بدن شک که بالای افغانستان تاثیر منفی میگذارد».
