اشرف‌غنی: آب عامل مهم برای همکاری‌های منطقه‌ای است

آقای غنی که امروز در آغاز چهارمین کنفرانس ملی «آب و انکشاف پایدار» صحبت می‌کرد، گفت که کشورهای همجوار می‌توانند در چارچوب حقوقی قراردادهایی را برای نفع‌بردن از منابع آبی به امضا برسانند. اشرف‌غنی افزود: ‌«آب عامل مهمی برای همکاری‌های منطقه‌ای است و می‌توان با تدوین چارچوب‌های حقوقی و قراردادهای مبتنی بر نفع دو جانبه، زمینه استفاده بهتر از منابع آبی را فراهم کرد تا هر دو کشور بالاآب و پایین آب به خوبی از آن مستفید شوند و بر این مبنا زمینه همکاری‌هایی که میان همسایگان لازم است توسعه پیدا کند.»
رییس‌جمهور افغانستان در سخنرانی خود از آب به عنوان «آبروی» این کشور یاد کرد و افزود که حفظ آبرو هدف ملی است. وی تاکید کرد که آب به مثابه ثروت ملی چرخ زندگی یک ملت را به حرکت در می‌آورد و برای کشوری که هشتاد درصد مردم آن مصروف کارهای زراعتی اند، رول مهمی می‌تواند داشته باشد. آقای غنی گفت: «نخست، آب نقش کلیدی در زراعت دارد، بخصوص برای کشوری که هنوز هم هشتاد درصد زندگی مردم آن به زراعت متکی است. اما بدبختانه یکی از عمده ترین وارد کنندگان مواد زراعتی است. این شرم ملی ماست و این شرم باید خاتمه پیدا کند، افغانستان باید صادرکننده محصولات زراعتی شود، نه وارد کننده آن. دوم در عرصه صنعت، از ساختمان سازی گرفته تا صنایع دیگر، آب یکی از عناصر عمده به حساب می‌آید و کمبود آن می‌تواند این عرصه را دچار دگرگونی و سقوط کند. سوم، آب منبع تولید انرژی است، و مدیریت درست آن می‌تواند نیاز ما را به واردات انرژی کاهش ببخشد و حتا به مرز خودکفایی و صادرات انرژی برساند.»
اشرف‌غنی در این کنفرانس از کشورهای همسایه خواست تا نگران اعمار بندهای آب در افغانستان نباشند. به آقای غنی، تمامی کشورهای همسایه افغانستان باید اطمینان داشته باشند که انکشاف‌ منابع آبی افغانستان به نفع منطقه نیز است. به گفته اشرف‌غنی، اصل رهنمودهای افغانستان را منافع مردم، نجات مردم از فقر و قوانین بین‌المللی مرتبط با آب تشکیل می‌دهد. اشرف‌غنی ابرازداشت: «توقع ما از همسایگان ما این است که از ایجاد بندها و شبکه‌های استفاده از منابع آبی نگران نباشند و بلکه از آن‌ها پشتیبانی کنند. زیرا، استفاده درست از آب تنها در صورتی امکان پذیر می‌شود که آب‌ها پیش‌بینی پذیر شوند. آب تا در بندها و شبکه‌ها وجود نداشته باشد، تقسیم شده نمی‌تواند، آب سیلاب را مدیریت کرده نمی‌توانیم، تنها آبی که مهار شده، مدیریت شده می‌تواند. با استفاده از شیوه‌های علمی می‌توان هم آب های زیرزمینی دایم را از خطر کاهش نجات داد و هم سیلاب‌ها را مهار کرد و از آب آن‌ها به ذخایر طبیعی کمک رسانید و هم به نیازهای دیگر پاسخ گفت. اگر شیوه‌های علمی به کار گرفته شود می‌توان از آب اندک استفاده بسیار کرد.»
رییس‌جمهور افغانستان می‌گوید که حکومت وحدت ملی در دو و نیم سال گذشته تهداب‌هایی را برای بهبود وضعیت آب گذاشته است، اما اگر نیاز نسل‌های آینده نیز در نظر گرفته شده و خواسته شود که کشورهای منطقه از این نظر شاهد نوعی ثبات باشند، باید علاوه بر وضع قوانین و لوایح و طراحی برنامه‌ها و پالیسی‌ها، همچنان زمینه‌های همکاری منطقه‌ای را در این راستا شود تا بر مشکلاتی که کمبود آب سبب آن می‌شود امکان یافتن راه حل دوامدار را حاصل کرد.
با این‌حال، اشرف‌غنی می‌گوید که مدیریت کلان آب‌های افغانستان و استفاده درست از منابع آبی با نگاه درازمدت نیازمند بازنگری در میتود و شیوه تحلیل است. به گفته او، این مساله تنها با تمرکز بر حجم فیزیکی آب در این یا آن سرچشمه حاصل نمی‌شود، بلکه نیازمند تمرکز بر هر حوزه دریایی به مثابه یک سیستم طبیعی است. آقای غنی تاکید کرد که هرگاه در باره مدیریت منابع آبی ناشیانه و بدون در نظر گرفتن ضوابط علمی برخورد شود، می‌تواند کلیت این سیستم را آسیب برساند و موجب فاجعه‌های محیط زیستی غیر قابل جبران گردد.
در همین‌حال، علی‌احمد عثمانی وزیر انرژی و آب افغانستان، می‌گوید که دولت این کشور طی پانزده سال اخیر برنامه‌های مختلفی را در راستای مهار آب‌ها و مدیریت منابع آبی انجام داده است. آقای عثمانی افزود باوجودی که اجرای این برنامه‌ها، مشکلات در کمبود آب هنوزهم وجود دارد. وی گفت: «اولین مشکل مقدار بارندگی است. افغانستان با متوسط بارندگی کمتر از سه‌صد ملی‌متر از زمره سرزمین‌های نسبتا خشک محسوب می‌شود که این مقدار یک سوم از مقدار بارندگی متوسط جهانی است. با توجه به این وضعیت افغانستان نیز جز کشورهای مواجه با کمبود آب است. چالش دوم پراکندگی زمانی و مکانی بارندگی است. توزیع مکانی بارندگی در سطح کشور و حوزه‌های آب‌ریز یکسان نیست. در برخی از مناطق کشور که زمین‌های مناسبی وجود دارد، آب کافی برای آبیاری در دسترس نیست. از طرفی در اطراف برخی از حوزه‌های آبی زمین‌های قابل کشت مناسبی وجود ندارد؛ اما منابع آبی بیشتری وجود دارد. زمان بارندگی نیز با زمان نیاز‌های آبی زراعتی متفاوت است.»
کنفرانس ملی «آب و انکشاف پایدار» قرار است دو روز دیگر نیز ادامه داشته باشد. در این کنفرانس روی چگونگی انکشاف منابع و مدیریت آب‌ها بحث می‌شود.
افغانستان دارای منابع آبی زیاد است، اما طی سال‌های اخیر بدلیل عدم مدیریت این منابع و مهار آب‌های سطحی وزیر زمینی از خشک‌سالی‌های رنج برده است.