بیش از 1000 مسجد از اوایل سال جاری به فعالیت خود پایان دادند. اکثر مساجد بدون مجوز رسمی فعالیت می کردند. اما در جامعه کارشناسی عوامل دیگری را ذکر می کنند.
گزارشات حاکی از آن است که از اوایل سال جاری به این سو در تاجکستان 1032 مسجد به فعالیت خود خاتمه دادند. یوسف رحمانوف سانوال عمومی تاجکستان گفت که تصمیم بستن مساجد به اساس قانون « آزادی وجدان و اتحادیه های دینی» اتخاذ شده است. مطابق با این قانون تمام مساجد باید از کمیته امور مذاهب وابسته به دولت تاجکستان جواز ضروری را دریافت کنند. مساجدی که بسته شدند فاقد مجوز کار بودند. تعدادی از مساجد بر خلاف توافق مربوطه با کمیته اجرایی املاک کشور ساخته شده بودند. به زبان حقوقی، ساختمان مساجد بطور غیر قانونی ساخته شده بود.
در جامعه تحلیلی از دلیل دیگر اینگونه اقدام قاطع مقامات کشور صحبت می کنند. مقامات تاجکستان نگران اسلامی شدن شدید جامعه تاجکستان در زمینه تضعیف توجه ساکنان به سبک زندگی سکولار هستند.
سعید عمروف جامعه شناسی از دوشنبه در این باره گفت: اگر توازن بین ارزشهای سکولار و دینی حفظ نشود بعید نیست که در آینده نیروهای مذهبی به قدرت برسند.
ساختمان مساجدی که بسته شدند خراب نمی شوند و از آنها به عنوان خانه های فرهنگ و آموزشی استفاده خواهد شد. قبلا مقامات تاجکستان عملیات «مدرسه» را به اجرا گذاشتند و مانع از فعالیت غیر قانونی این گونه مدارس دینی شدند. مدارس غیر قانونی اسلامی بسته می شدند و سازماندهندگان آنها به مجازات اداری جلب می شدند. طی 5 سال گذشته بیش از 100 مدرسه از این نوع بسته شدند.در توضیح گفته شد که در این مدارس افرادی اصول اسلام را تدریس می کردند که هیچگونه تحصیلات ویژه دینی نداشتند.
قابل ذکر است که در تاجکستان بشدت نگران محو شدن مذهب حنفی — مکتب سنتی ومیانه رو اسلام — هستند که در آسیای مرکزی و روسیه رواج دارد. جهت حفظ آن و جلوگیری از رواج وهابیت کشورهای عربی مقامات تاجکستان سعی می کنند اوضاع در مساجد جمهوری و عمومی سیستم آموزش دینی را تحت کنترل قرار بدهند. کارشناسان معتقدند که بستن مساجد ممکن است با این موضوع نیز در ارتباط باشد
